ابان بن عثمان از اسحاق بن عمار آمده است که گفت: از امام صادق (ع) از انفال پرسیدم، فرمود: "آن روستاهایی است که خراب شده و صاحبانش کوچ کرده اند که برای خدا و پیامبر اوست، و آنچه برای پادشاهان است برای امام است، و آن زمینهای خرابی که اسب و شتری بر آن نتاخته اند، و هر زمینی که صاحبی ندارد و معادن، و نیز هر کسی که بمیرد و وارثی نداشته باشد مال او از انفال است."مصباح الفقیه 151/.
این گونه در وسائل آمده است ولی آنچه در تفسیر [علی بن ابراهیم ] آمده این گونه است: "آن سرزمین جزیه است که بر آن تاخته نشده."عدم و ملکه از اقسام تقابل مفاهیم است. ملکه یعنی هستی چیزی که قابلیت هستی را دارد، مانند کوری و بینائی. کوری به هر فاقد بینائی - مثلا دیوار - گفته نمی شود، بلکه به چیزی که قابلیت بینائی را دارد - مانند انسان و حیوان - ولی آن را از دست داده است گفته میشود. (مقرر) و شاید این درست تر باشد، زیرا زمینهای بایر که برای امام است در آن شرط نشده است که بر آن اسبی تاخته نشده باشد. سند این روایت مورد اعتماد است. و در هر صورت اینکه میفرماید: "و هر زمینی که بی صاحب است" شامل زمین بایر و دایر به هر دو شکل آن میگردد.
2 - در تفسیر عیاشی، از ابی بصیر، از ابی جعفر، از امام باقر(ع) روایت شده است که فرمود: "انفال از آن ماست، گفتم: انفال چیست ؟ فرمود: معدن ها و جنگل ها و هر زمین بی صاحب و هر زمینی که صاحبانش رهایش کرده اند از آن ماست."بعید نیست که مراد از "موات" در روایات موات بالاصالة باشد و مراد از "أرض خربة" موات بالعرض. (مقرر)
3 - در مستدرک از کتاب عاصم بن حمید حناط، از ابی بصیر، از امام باقر (ع) در حدیثی آمده است که فرمود: "انفال از آن ماست." گفت: به آن حضرت عرض کردم: انفال چیست ؟ فرمود: معدن ها و جنگل ها و هر زمین بی صاحب، و نیز برای ماست هر زمینی که بدون تاختن
.jpg)
