آیت‌الله منتظری

"دار خربة - به کسر راء- سرزمینی است که صاحبانش رهایش کرده اند. و خراب ضد آبادانی است."قاموس 93/.

6 - در احیاء الموات شرایع آمده است: "و اما موات، آن زمینی است که به خاطر بی استفاده بودن یا نداشتن آب یا فزونی آب یا سفتی و سختی یا دیگر موانع از آن استفاده نمی شود."نهایه ابن پاثیر ‏370/4. 7 - در کتاب جواهر همین مطلب را از "نافع"، "جامع الشرایع"، "تحریر"، "دروس" "لمعه"، "مسالک"، "روضه" و "کفایه" نقل کرده است.مجمع البحرین 144/.

8 - در احیاء الموات تذکره آمده است: "موات زمین بایری است که صاحبانش رهایش کرده اند و آثار حیات در آن از بین رفته است، و به آن میته و موات و موتان - به فتح میم و واو- می‎گویند، و اما احیاء در کلمات شارع آمده است ولی معنی مشخصی برای آن ذکر نشده است، و در مانند این موارد عادت شرع بر این است که مردم را بدانچه نزد آنان متعارف است ارجاع می‎دهد."مجمع البحرین 108/.

9 - در مصباح الفقیه در تعریف موات آمده است: "هر زمین راکدی که جز با آبادانی و اصلاح آن امکان بهره برداری از آن نیست."شرایع ‏271/3 (چاپ دیگر 791/). از عبارت صاحب نهایه آشکار می‎شود که موات در نزد او منحصر به زمینی است که هرگز احیاء نشده است، پس بر چیزی که بعدا موات شده گفته نمی شود، همان گونه که واژه "موتان" نزد فراء و صاحب قاموس این گونه است. و ظاهر تذکره نیز این است که موات به چیزی که بعدا موات شده اختصاص دارد.