موات از آن خدا و پیامبر اوست، و هر کس چیزی از آن را احیاء کند برای اوست."جواهر 118/16.
2 - در قاموس آمده است: "موات بر وزن غراب به معنی مرگ است، و بر وزن سحاب چیزی است که فاقد روح است. و زمین بی صاحب را موات گویند، و موتان با حرکت واو در برابر حیوان و نیز زمینی است که هرگز احیاء نشده است."مصباح الفقیه 151/.
3 - در نهایه آمده است: "در حدیث آمده است: من احیا مواتا فهو احق به - کسی که زمین مرده ای را زنده کند نسبت بدان سزاوارتر از دیگران است. و موات زمینی است که در آن کشت نشده و تاکنون آباد نشده و به ملکیت هیچ کسی در نیامده است، و احیای آن اقدام به آبادانی آن و اثرگذاری در آن است، و از همین مورد است حدیث "موتان الارض لله و لرسوله - زمینهای موات از آن خدا و پیامبر اوست" یعنی زمینهای مواتی که ملک کسی نیست، و در آن دو لغت است سکون واو و فتح آن با فتح میم."حیثیت دو گونه است: تعلیلیه و تقییدیه. در حیثیت تعلیلیه حکم دائرمدار علت نیست بلکه بر معلل باقی است حتی بعد از رفتن آن حیثیت؛ ولی در تقییدیه ثبوت و زوال حکم بر موضوعی دائرمدار آن حیثیت میباشد، و در حقیقت موضوع اصلی حکم همان حیثیت است که با رفتن آن، حکم نیز میرود. (مقرر) ["موتان" و "موتان"].
4 - در مجمع البحرین آمده است: "موات به ضم و فتح [موات و موات ] به چیزی گفته میشود که فاقد روح است، و به زمینی گفته میشود که مالکی از آدمیان ندارد و از آن بهره ای برده نمی شود؛ یا برای بلااستفاده ماندن [یا به جهت متغیر بودن آب ] یا برای سختی آن، یا برای دور بودن آب از آن."صحاح اللغة 266/1 و 267.
5 - باز در همان کتاب آمده است: