صفحه ۲۹۷

عموم و استغراق است مانعی نیست، که در این صورت الف و لام در (یسألونک عن الانفال) الف و لام عهد است و در آیه شریفه (قل الانفال لله و الرسول) برای استغراق، و مؤید همین معناست که اسم ظاهر [الانفال ] تکرار شده است.انفال (8)1/. بلکه ممکن است گفته شود که مورد سؤال اگر چه خصوص غنایم است ولی سؤال نه بدین جهت است که اینها غنایم است و به قدرت شمشیر در جنگ گرفته شده، بلکه بدین جهت پرسش شده که اینها از انفال یعنی از اموال عمومی است و متعلق به اشخاص نیست، که در این صورت پرسش و پاسخ هر دو بر یکدیگر در عموم و اطلاق منطبق است و الف و لام نیز در هر دو جمله برای استغراق است.

از سوی دیگر بین آیه انفال و آیه خمس اختلافی نیست و در این میان نسخی صورت نگرفته است، چنانکه برخی گفته اند که آیه انفال با آیه خمس نسخ شده است، زیرا اینکه گفته می‎شود انفال برای پیامبر یا امام است چیزی جز این نیست که در اختیار و تصرف اوست و هر گونه بخواهد ولو به صورت تقسیم در بین رزمندگان در آن تصرف می‎کند، در غنایم هم تقسیم متعین نیست بلکه امام می‎تواند در جهت مصالح امت که مسؤولیت آن بر عهده اوست آن را به مصرف برساند، اگر چیزی از آن باقی ماند آن را تخمیس می‎کند و مابقی را تقسیم می‎نماید؛ این چیزی بود که مرسله حماد و صحیحه زراره بر آن دلالت داشت.مجمع البیان ‏517/2 و 518. و پیش از این تفصیل این مطلب در جهت دوم از فصل غنایم گذشت.

شیخ طوسی - قدس سره - نیز در تفسیر تبیان نظریه نسخ را از مجاهد و عکرمه و دیگران نقل می‎کند آنگاه می‎گوید: "و دیگران می‎گویند: این آیه منسوخ نشده است؛ ابن زید این راه را رفته است،

ناوبری کتاب