را مورد آزار قرار دهد یا وی را به کاری بیش از توانش وادارد من از وی بازخواست خواهم کرد." و عمربن خطاب هنگامی که میخواست از دنیا برود این گونه گفت: جانشین خود را سفارش میکنم که اهل ذمه را که در پناه پیامبر خدا هستند، پیمانشان را نگه دارد و برای دفاع از آنان به جنگ بپردازد و به بیش از توانشان وادارشان نکند."
ابویوسف گوید: روایت کرد ما را هشام بن عروه، از پدرش، از سعید بن زید که در برخی از بلاد شام بر مردمی گذشت که در آفتاب نگاه داشته شده بودند گفت: اینان چه کرده اند؟ گفته شد اینان به خاطر پرداخت جزیه در آفتاب نگاه داشته شده اند. از این عمل ناخرسند شد، نزد فرمانروایشان رفت و گفت: از پیامبرخدا(ص) شنیدم که میفرمود: "کسی که مردم را آزار دهد خدا او را مورد آزار قرار خواهد داد." ابویوسف گوید: برخی از بزرگان ما از عروه، از هشام بن حکیم بن حزام برای ما نقل کرده اند که وی عیاض بن غنم را دید که اهل ذمه را برای گرفتن جزیه در آفتاب نگاه داشته است، به وی گفت: ای عیاض ! این چه کاری است که میکنی ؟ همانا پیامبرخدا(ص) میفرمود: "کسانی که مردم را در دنیا میآزارند خداوند آنان را در آخرت عذاب خواهد کرد." ابویوسف گوید: حدیث کرد ما را هشام بن عروه از پدرش که عمر بن خطاب در راه بازگشت از شام به مردمی برخورد که افرادی را در آفتاب نگاه داشته بودند و بر سرشان روغن میریختند، گفت: گناه اینان چیست ؟ گفتند: جزیه بدهکارند نپرداخته اند، آزارشان میدهند تا جزیه بپردازند. عمر گفت: اینان چه میگویند؟ گفتند: میگویند چیزی نداریم که جزیه بپردازیم، گفت: رهایشان گذارید، به چیزی که توانش را ندارند وادارشان نکنید. همانا من از پیامبرخدا(ص) شنیدم که