و مطالب دیگری از سخنان علمای فریقین در مصرف فئ که عمده آن خراج در اقسام مختلف آن است، و از همه آنها استفاده میشود که آن زیر نظر امام مسلمانان است و او آن اموال را در جهت مصالح مسلمانان که مسؤولیت آن را بر عهده دارد مصرف میکند. بله، اداره زندگی تهیدستان و ناتوانان و کسانی از افراد جامعه که توان کار و کسب درآمد ندارند از مهم ترین مسائل جامعه است که تأمین آن بر عهده امام مسلمانان نهاده شده است، که واجب است نیازمندی آنان از انواع زکاتها و در صورت کمبود از خراج زمین ها تأمین گردد. همان گونه که رفع نیازمندیهای شخصی امام و کارگزاران و نمایندگان او نیز از مهمترین مصالح جامعه است.
و به خاطر همین جهت - چنان که روایت شده - پیامبرخدا اموال بنی نضیر را در رفع نیازهای خود و همسرانش و فقرا و مهاجران و برخی از انصار به مصرف رسانید، چنان که بیان آن در ابتدای فصل در تفسیر آیه فئ گذشت.
در نهج البلاغه در عهدنامه مالک اشتر آمده است: "خدا را خدا را درباره طبقه پایین جامعه، آن بینوایان و تهیدستان و دردمندان و زمین گیران که راه به جایی نمی برند، زیرا در این طبقه مستمندی است خواهنده، و مستحق عطایی است به روی خود نیاورنده.
و برای خدا حقی از خود را که به آنان اختصاص داده و نگهبانی آن را به عهده ات نهاده پاس دار و بخشی از بیت المال و بخشی از غله های زمین های خالصه را در هر شهر به آنان واگذار، که دوردست ترین آنان را همان باید که برای نزدیکان است."تذکرة /1 427. و ظاهرا مراد از "صوافی" در متن عهدنامه زمینهای غنایم و یا زمینهای خالصه ای است که اهالی آن کوچ کرده اند.
.jpg)
