آیت‌الله منتظری

جزیه ای که به صورت سرانه طبق قرارداد برای حفاظت از جان و مالشان می‎پردازند و نیز خراج زمینها که با جنگ فتح شده است آنگاه امام آنها را در دست اهل ذمه باقی گذاشته و آنان مالیات آن را می‎پردازند، و نیز زمین های صلح که صاحبان آن مصالحه کرده اند که زمین ها دستشان باشد و سالانه خراجی معین بپردازند، و نیز اموالی که عاشر - مأمور گمرک - از مال التجاره اهل ذمه دریافت می‎کند، و نیز آنچه از اهل حرب هنگامی که برای تجارت به کشور اسلام سفر می‎کنند دریافت می‎شود، همه اینها از موارد فئ است. و آن برای همه مسلمانان - چه فقیر و چه غنی آنان - است، پس باید در کنار نیازمندیهای سپاهیان و خوراک تهیدستان و آنچه امام از مصلحت اسلام و مسلمانان تشخیص می‎دهد مصرف شود."منتهی ‏935/2.

8 - در مغنی ابن قدامه حنبلی آمده است: "احمد فئ را ذکر کرده و گفته است: حق همه مسلمانان - چه فقیر و چه غنی آنان - در آن است."

آنگاه سخن قاضی را آورده که در توضیح کلام احمد گفته است: "معنی سخن احمد که می‎گوید: "برای فقیر و غنی مسلمانان است" این است که مراد از غنی کسانی هستند که یاری آنان به مصلحت عموم مسلمانان است مانند مجاهدان و قضات و فقها، و محتمل است که مراد وی این باشد که همه مسلمانان به گونه ای از این اموال سود می‎برند، زیرا این اموال در جاهایی مصرف می‎شود که سود آن به همه مسلمانان باز می‎گردد، زیرا آنان از جاده ها و پل هایی که با این مال احداث شده و نیز انهار و راههایی که با آن مرمت و اصلاح شده سود می‎برند."منتهی ‏936/2.