کشیشی از مقامش و نه راهبی از رهبانیتش و نه کاهنی از کهانتش برداشته نمی شود. و بر آنان هیچ دنائتی نباید باشد، و خونی که در زمان جاهلیت [بین آنان و مسلمانهای فعلی ریخته شده ] تعقیب نمی شود، نه زیانی به آنها میرسد و نه تحت فشار قرار میگیرند و نه سرزمینشان مورد تاخت و تاز سپاهیان قرار میگیرد. و هر یک از آنان که حقی را درخواست کند بین آنان به عدالت رفتار میشود بدون آنکه بر آنان ستمی وارد و یا مورد ستم قرار گیرند."الدر المنثور 228/3. در متن عربی این روایت در کتاب الوثائق "لایحشرون" و "لایعشرون" آمده است؛ "لایحشرون" یعنی به جنگ فرستاده نمی شوند و اعزام نیرو از آنان خواسته نمی شود، و برخی گفته اند یعنی از وطنشان کوچ داده نمی شوند. و "لایعشرون" یعنی مالیاتی به عنوان ده یک از آنان گرفته نمی شود.
[در خراج ابویوسف نیز آمده است:]
و چون ابوعبیده جراح با مردم شهرهای شام مصالحه کرد، خبر رسید که مردم روم علیه آنان اجتماعی عظیم که مانند آن تا کنون دیده نشده است گرد آورده اند، این خبر بر وی و بر مسلمانان گران آمد، از این رو به تمام حکمرانانی که با آنان مصالحه کرده بود نوشت که همه آن خراج و جزیه هایی را که از آنان گرفته شده به مردم باز گردانند، و به آنان نوشت که به مردم بگویند: ما اموالتان را به شما باز گرداندیم چون به ما خبر رسیده که سپاهیان روم علیه ما گرد آمده اند و شما شرط کردید که به دفاع از ما بپردازید و میگفتید ما تهی دستیم. و ما آنچه را از شما گرفته بودیم به شما بازگردانیم، ما با شما بر آن شرط و قرارداد هستیم اگر خداوند ما را بر آنان (رومیان) پیروز گردانید؛ و چون چنین چیزی را گفتند و اموالی که از آنان جمع آوری شده بود به آنان بازگرداندند گفتند: خدا شما را به سلامت
.jpg)
