آیت‌الله منتظری

و مصرف جزیه نیز همانند همین مصارف است.

مطلب یازدهم: در معنی "صغار" و اشاره به ماهیت جزیه و تاریخ آن

[دیدگاه فقها و مفسرین در این باره ]

1 - شیخ در کتاب جزیه خلاف (مسأله 5) می‎گوید: "واژه "صغار" که در آیه جزیه آمده همان التزام به جزیه است بر اساس آنچه امام حکم کند و مصلحت بداند، بدون آنکه اندازه ای برای آن مشخص شده باشد. و نیز اینکه احکام و قوانین ما را بر خود بپذیرد.

شافعی گوید: صغار همان التزام آنان به احکام است. برخی از مردم نیز می‎گویند: آن وجوب جریان احکام ما بر آنان است. برخی نیز گفته اند: صغار این است که آنان جزیه را ایستاده بپردازند و مسلمان نشسته باشد.

دلیل ما اجماع فرقه امامیه است بر اینکه: صغار این است که اندازه ای برای جزیه مشخص نشود تا ذمی خود را برای آن بدون نگرانی آماده نسازد. بلکه به نظر امام وابسته باشد به هر اندازه که مصلحت دانست، که باید با پرداخت آن احساس کوچکی و انقیاد کند. و نیز فرمایش خداوند متعال که می‎فرماید: (حتی یعطوا الجزیة عن ید و هم صاغرون) که در این آیه شریفه صغار شرط برداشتن شمشیر از آنان شمرده شده است. پس سخن کسی که گفته است: شمشیر از آنان برداشته نمی شود تا هنگامی که احکام ما در مورد آنان اجرا شود