صفحه ۲۲۲

مصرف گردد و دیگران با آنان شریک نمی باشند، و نظر دوم اینکه در جهت مصالح مسلمین که یکی از آنها مخارج سپاهیان و دیگر مخارجی است که مسلمانان نیازمند آن هستند مصرف گردد.

و جایز نیست که در میان اهل صدقات و نیز صدقات در میان اهل فئ مصرف گردد، و باید هر یک از دو مال در جای خود مصرف شود. و اهل صدقات کسانی هستند که هجرتی را انجام نداده اند و از رزمندگان مسلمان نیستند و از بیضه اسلام دفاع نکرده اند. و اهل فئ کسانی هستند که در راه خدا مهاجرت کرده اند، و از کیان اسلام دفاع نموده اند و از حریم اسلامی مراقبت و با دشمنان پیکار کرده اند..."تذکره ‏442/1. ماوردی از علمای شافعیه است، و شافعی قائل به ثبوت خمس در فئ در انواع مختلف آن است. و ما پیش از این در این موضوع گفتگو کردیم و گفتیم که چنین چیزی درست نیست که در فئ و مانند آن از دیگر مالیاتها و اموال عمومی خمس وجود داشته باشد؛ که می‎توان بدان مبحث مراجعه نمود.

و در آنچه ایشان ذکر کردند که نمی توان صدقات را در مورد اهل فئ و برعکس آن مصرف نمود نیز اشکال است، زیرا از مهمترین مصارف صدقات سبیل الله است که شامل همه راههای خیر و مصالح عمومی جامعه که یکی از آنها جهاد در راه خداست می‎گردد، همان گونه که از مهمترین مصالح عامه رفع نیازمندیهای جامعه اسلامی و رفع نیازمندیهای بینوایان و بیچارگان و از کار افتادگان است، همان گونه که امیرالمؤمنین (ع) در نامه خود به مالک اشتر هنگامی که او را به ولایت مصر گماشت نوشت، خلاصه کلام اینکه: جدا کردن این دو مصرف از یکدیگر چندان روشن نیست.

8 - در مورد مصرف جزیه به احکام السلطانیه ابویعلی مقنعه 44/. و در مورد مصرف فئ که یکی از اقسام آن جزیه است به مغنی ابن قدامه می‎توان مراجعه نمود.

ناوبری کتاب