آیت‌الله منتظری

5 - در شرایع آمده است: "و اگر پیش از سال یا بعد از آن قبل از پرداخت اسلام آورد ظاهرا جزیه از او ساقط است. و اگر پس از گذشت سال از دنیا رفت از او ساقط نیست و همانند بدهکاری نفقه از مال او برداشت می‎شود."نهایه 193/.

6 - در کتاب جواهر پس از نقل گفتار مصنف که گفت: "بنابر نظر ظاهرتر" می‎نویسد: "بلکه در مورد اول [مردن پیش از تمام شدن سال ] ما اختلافی را در آن نیافته ایم، بلکه در کتاب منتهی و آنچه از تذکره نقل شد ادعای اجماع بر آن شده است، و آن مورد استناد است، علاوه بر اینکه در مورد دوم [سقوط جزیه پس از گذشت سال ] نیز چنانچه خواهی شنید و شهرت بسیار زیادی بین اصحاب دارد سقوط جزیه است، بلکه از کتاب غنیه نیز ادعای اجماع بر آن شده است، و ظاهرا همین گونه باید باشد."مبسوط ‏42/2.

7 - ماوردی می‎گوید: "جزیه بر اهل ذمه در هر سال مگر یک بار، آن هم پس از گذشت دوازده ماه قمری واجب نیست؛ و اگر هر یک از آنان در طول سال مرد به اندازه ماههایی که گذشته از ترکه او دریافت می‎کنند. و اگر یکی از آنان اسلام آورد آن اندازه از جزیه که بدهکار است بر ذمه اوست و باید از او گرفته شود، اما ابوحنیفه گفته است: با اسلام آوردن و یا مرگ او جزیه گذشته از او ساقط است."منتهی ‏967/2. و اما ابویعلی گفته است: اگر اسلام آورد جزیه گذشته از او ساقط است، اما اگر در حال کفر مرد این گونه نیست؛ در این مورد می‎توان به کتاب او در این زمینه مراجعه کرد.شرایع ‏329/1 (چاپ دیگر 251/). البته باید توجه داشت که ابویعلی حنبلی مذهب و ماوردی شافعی مذهب بوده اند.