صفحه ۲۱۱

و اما دلیل اینکه جزیه با اسلام ساقط می‎شود گفتار خداوند متعال است: (حتی یعطوا الجزیة عن ید و هم صاغرون) که در اعطای آن "صغار" شرط شده است، و این با اسلام دیگر امکان پذیر نیست؛ پس واجب است که ساقط گردد. و نیز فرمایش پیامبراکرم (ص) که فرمود: "الاسلام یجب ما قبله - اسلام گذشته را می‎پوشاند". که این فرمایش مفید سقوط جزیه است، چون عموم آن اقتضای این معنی را دارد.

از معصوم (ع) نیز روایت شده است که فرمود: "لاجزیة علی مسلم - بر مسلمان جزیه نیست. و این هم در مورد اعطاء و هم در مورد وجوب عمومیت دارد.[یعنی هم موضوع که اعطاء جزیه است و هم وجوب آن که حکم است عمومیت دارد و شامل هر ذمی که مسلمان شده باشد می‎شود]."در رابطه با توضیح مراد استاد دام ظله باید گفت: حمل مطلق بر مقید در جائی است که به حسب ظاهر بین دو دلیل تنافی باشد، در این صورت با حمل دلیل مطلق بر دلیل مقید تنافی از بین می‎رود، مسأله مورد بحث چون سخن هر دو دلیل اثباتی است تنافی در بین نیست. از طرف دیگر اگر مصداق رائج موضوع حکم همان موضوع مقید باشد، در این صورت احتمال انصراف دلیل مطلق به همان مصداق رائج وجود دارد و قهرا ظهوری برای دلیل مطلق باقی نمی ماند. (مقرر)

2 - در نهایه آمده است: "و کسی که جزیه بر او واجب شده و هنگام پرداخت آن رسیده و پیش از پرداخت اسلام را بپذیرد، از وی ساقط می‎شود و او را وادار به پرداخت آن نمی کنند."صحیحة الحلبی قال: سمعت اباعبدالله(ع) یقول: اذا اختلط الذکی و المیته باعه ممن یستحل المیته و أکل ثمنه. ر. ک . (وسائل ‏67/12 و 68، ابواب ما یکتسب به، باب 7، حدیث 1 و 2) .

3 - در مبسوط آمده است: "اگر ذمی پس از گذشت سال مسلمان شود جزیه از وی ساقط است، ولی اگر بمیرد از وی ساقط نیست و از ترکه وی برداشت می‎شود، اما اگر چیزی از وی بر جای نمانده است چیزی بر ورثه او نیست، و اگر مسلمان شود و چند ماه از سال گذشته باشد باز چیزی بر وی نیست و نیز اگر بمیرد پیش از آنکه یک سال گذشته باشد دریافت از ترکه وی واجب نیست، زیرا جزیه با گذشت سال واجب می‎شود و فرض این است که سال نگذشته است."ففی خبر حفص بن بختری، عن ابی عبدالله(ع) فی العجین من الماء النجس کیف یضع به ؟ قال: یباع ممن یستحل المیتة . (وسائل ‏68/12، ابواب ما یکتسب به، باب 7، حدیث 3) .

4 - در منتهی آمده است:

ناوبری کتاب