"بر امام چیزی بیشتر از جزیه نیست، اگر بخواهد آن را بر افراد آنان قرار میدهد و بر اموالشان چیزی نیست، و اگر بخواهد بر اموالشان قرار میدهد و بر افرادشان چیزی نیست. عرض کردم آیا این خمس است ؟ فرمود: این چیزی است که پیامبرخدا(ص) با آنان مصالحه کرد."ر. ک . کتاب الزکاة استاد دام ظله 125/1 و صفحات بعد از آن. پیش از این گفتیم که مراد از خمس در اینجا همان زکات دو برابر شده است، پس اگر در قرارداد ذمه شرط شده باشد میتوان آن را مطالبه کرد، و در حقیقت به عنوان جزیه است، مانند آنچه عمر بر بنی تغلب که از پرداخت جزیه سرانه سر باز زدند قرار داد.
و ظاهرا از همین قبیل است قرار دادن پیامبراکرم (ص) یک دهم و یک بیستم را بر اهل خیبر پس از آنکه زمینهای خود را به آن حضرت واگذار کردند (و آن حضرت برای کشت و کار زمینها را در اختیار آنان قرار داد). همان گونه که صحیحه صفوان و بزنطی و نیز خبر بزنطی بر آن دلالت داشت.ففی صحیحة محمد بن مسلم، عن أبی جعفر7 فی أهل الجزیة یؤخذ من أموالهم و مواشیهم شئ سوی الجزیة ؟ قال: لا. (وسائل 115/11، ابواب جهاد عدو، باب 68، حدیث 4.)
4 - در معاهده پیامبر(ص) با نصارای نجران آمده است: به نام خداوند بخشنده مهربان. این قراردادی است مابین محمد فرستاده خدا(ص) با اهل نجران: هر میوه و هر زرد و سفید (طلا و نقره) و هر برده را برای آنان وانهاد با این شرط که در هر سال دو هزار حله از حله های اواقی بپردازند؛ در ماه رجب هزار حله و در ماه صفر هزار حله.عن محمد بن مسلم، عن أبی جعفر(ع) قال: "اذا أخذت الجزیة من أهل الکتاب فلیس علی أموالهم و مواشیهم شئ بعدها." (وسائل 116/11، ابواب جهاد عدو، باب 68، حدیث 7) .