آیت‌الله منتظری

پنج شتر دو گوسفند و از هر سی گاو دو گوساله و از هر بیست دینار یک دینار و از هر دویست درهم ده درهم و از آنچه از آب باران آبیاری می‎شود یک پنجم و از آنچه با چاه و دلو آبیاری می‎شود یک دهم - دو برابر زکات مسلمانان - زکات قرار داد. پس این سیره از سوی عمر بر جای ماند و هیچ یک از صحابه با آن مخالفت نکردند و به صورت یک اجماع بین مسلمانان در آمد.

پس از صحابه نیز فقها به همین سیره فتوی دادند؛ ابن ابی لیلی، حسن بن صالح، ابوحنیفه، ابویوسف و شافعی از این دسته هستند.

از عمر بن عبدالعزیز نقل شده که وی از نصارای بنی تغلب چیزی جز جزیه را نپذیرفت، و گفت: نه به خدا سوگند تنها جزیه ! و الا با شما اعلان جنگ می‎کنم؛ دلیل این برخورد عموم آیه شریفه است که همه اهل کتاب را در بر می‎گیرد.

از علی (ع) نیز روایت شده است که فرمود: "اگر من بر بنی تغلب دست می‎یافتم درباره آنان نظری داشتم: با رزمندگانشان پیکار می‎کردم، فرزندانشان را به اسارت می‎گرفتم، زیرا اینان پیمان را شکستند و ذمه از آنان برداشته شده از آن زمان که فرزندانشان را به کیش نصاری در آوردند." و این بدان جهت بود که عمر با آنان پیمان بست که فرزندانشان را به کیش نصاری در نیاورند. ولی آنچه می‎تواند مورد عمل قرار گیرد همان نظریه اول است [که می‎توان به عنوان جزیه مالیات را علاوه نمود]. به خاطر اجماعی که در این زمینه وجود دارد. و اما در رابطه با آیه در حقیقت این چیزی که از آنان گرفته می‎شود همان جزیه است که به عنوان زکات می‎پردازند، زیرا جزیه را می‎توان از اموال مختلف دریافت کرد."جواهر ‏250/21. روایتی را که علامه و ابن قدامه از علی (ع) روایت کرده اند، ابوعبید نیز در کتاب