آیت‌الله منتظری

در کم و زیادی به نظر امام و رهبر [ سیستم قانونگذاری ] جامعه واگذار شده است.

از سوی دیگر علاوه بر شهرتی که در این مسأله وجود دارد و اجماعهایی که در آن نقل شده، روایتی است که در وسائل به سند صحیح از زراره آمده که بر آن دلالت دارد.

و آن روایت این است: زراره گوید: به امام صادق (ع) گفتم: حد جزیه بر اهل کتاب چیست و آیا بر آنان اندازه معینی مقرر شده که نمی توان جز آن عمل نمود؟ حضرت فرمود: این به امام واگذار شده است، از هر یک از آنان به اندازه اموال و توانشان دریافت می‎کند. اینان مردمی هستند که جان خود را از اینکه برده یا کشته شوند خریداری کرده اند. پس به اندازه ای که توان دارند از آنان جزیه دریافت می‎شود تا آنگاه که اسلام را بپذیرند خداوند متعال می‎فرماید: (حتی یعطوا الجزیه عن ید و هم صاغرون) و چگونه احساس کوچکی کند اگر از آنچه از او گرفته می‎شود احساس ناراحتی (یا ذلتی خ. ل) نکند، تا این احساس ناراحتی او را وادارد تا اسلام بیاورد؟مغنی ‏574/10. این روایت را مستدرک نیز از تفسیر عیاشی از زراره نقل کرده است.احکام السلطانیة 155/. دلالت این صحیحه بر مقصود واضح است و بر این معنی نیز دلالت دارد که جزیه در عوض دست کشیدن از کشتن یا به بردگی گرفتن آنان است. ولی از بخش آخر آن استفاده می‎شود که غرض از گرفتن جزیه به کوچکی کشاندن و ناراحت کردن آنان است