صفحه ۱۶۲

"المغلوب علی عقله" است بر او، و ظاهر این عطف مغایرت است؛ ولی در نهایه در بیان واژه "معتوه" می‎گوید: "آن دیوانه ای است که خرد او آسیب دیده است."صحاح اللغة ‏2239/6.

3 - در کتاب مستدرک از صدوق در خصال به سند خود از جابر جعفی آمده است که گفت: "از امام باقر (ع) شنیدم که می‎فرمود: ....بر زنان جزیه نیست."قاموس 853/.

4 - در سنن بیهقی به سند خود از اسلم - برده عمر - آمده است که گفت: "عمر بن خطاب به کارگزارانش نوشت بر زنان و کودکان جزیه قرار ندهید، و قرار ندهید مگر بر کسانی که تیغ بر سرشان کشیده می‎شود [یعنی مردها] و بر گردنهایشان تعهد آمده است - یا بر گردنهایشان صلیب می‎اندازند - و جزیه آنان را به صورت سرانه دریافت کنید."جواهر ‏237/21. در این ارتباط به سنن بیهقی باب کسانی که از آنها جزیه برداشته شده مراجعه شود.نهایه ابن اثیر ‏181/3.

5 - ولی در همان کتاب به سند خود از حکم آمده است که گفت: "پیامبراکرم به معاذ بن جبل در یمن نوشت از هر مرد و زن بالغی یک دینار یا قیمت آن را بگیر، و هیچ یهودی ای به خاطر یهودی بودن مورد آزار قرار نمی گیرد. یحیی گفته است: من هرگز نشنیدم که بر زنان جزیه باشد مگر در این حدیث."عن جابر الجعفی قال سمعت اباجعفر(ع) یقول:....ولاجزیة علی النساء. (مستدرک الوسائل ‏267/2، ابواب جهاد عدو، باب 56، حدیث 7) .

6 - باز در همان کتاب به سند خود از ابن عباس روایت شده که پیامبرخدا(ص) به معاذ بن جبل نوشت: "هر یک از اهل ذمه که اسلام آورد برای اوست آنچه بر مسلمانان است، و کسی که بر یهودیت یا نصرانیت خود بماند پس بر هر فرد بالغی یک دینار معادل آن از معافر [پارچه قیمتی همچون برد یمانی ] است، مرد باشد یا زن، آزاد باشد یا بنده."ان عمر بن خطاب کتب الی عماله أن لایضربوا الجزیة علی النساء والصبیان ولایضربوها الا علی من جرت علیه المواسی و یختم فی اعناقهم و یجعل جزیتهم علی رؤوسهم. (سنن بیهقی ‏195/9، کتاب الجزیه) .

7 - باز در همان کتاب به سند خود از ابی زرعة بن سیف بن ذی یزن آمده است که گفت: "پیامبرخدا(ص) نامه ای به من نوشت که بخشی از آن نامه این است: و کسی که

ناوبری کتاب