آیت‌الله منتظری

تفصیلی قائل نشده است."

مسأله 10: "کسی که مال و درآمدی ندارد جزیه بر او واجب نیست، این را ابوحنیفه نیز گفته است، و شافعی دو نظر دارد: یکی آنچه ما گفتیم و دیگری که صحیح ترین نظر اوست این است که بر وی واجب است.

دلیل ما اجماع فرقه امامیه است و نیز اصل برائت ذمه و نیز آیه شریفه (لایکلف الله نفسا"الاوسعها) (خداوند بر کسی بیش از توانش تکلیف ننهاده است) و نیز آیه شریفه (لا یکلف الله نفسا الاما آتاها) (خداوند بر هر کسی مگر بدان اندازه که به وی داده تکلیف نمی نهد) و هنگامی که کسی قدرت بر مال و یا کسب مال ندارد دیگر جزیه ای بر او واجب نیست."حج (22)، / 17.

2 - در نهایه شیخ آمده است: "جزیه بر همه اصناف اگر دارای شرایط مکلفین باشند واجب است، و از کودکان و دیوانگان و ابلهان و زنان آنان ساقط است.""اقانیم" جمع "اقنوم" به معنای شخص است و اشاره است به تثلیث نصاری یعنی: اب و ابن و روح القدس. (مقرر)

3 - در کتاب جزایای مبسوط آمده است: "فقیری که چیزی به همراه او نیست جزیه بر او واجب است زیرا دلیلی بر اسقاط آن از وی نیست، و عموم آیه نیز اقتضای همین را دارد منتهی اگر قدرت ادا ندارد بر ذمه او باقی است و اگر قدرت مالی پیدا کرد از همان روزی که به عهده او آمده و عقد قرارداد با او نوشته شده و سالی بر او گذشته از او گرفته می‎شود؛ و اما زنان و کودکان و ابلهان و دیوانگان در هر صورت جزیه ای بر آنان نیست...اما بندگان نیز جزیه بر آنان نیست بر اساس حدیث شریف "لاجزیة علی العبید" (بر بردگان جزیه نیست)...و پیرمردان از کار افتاده و افراد زمین گیر و صومعه داران و