صفحه ۱۴۱

بن شیث بن آدم را مقتدای خویش می‎دانند.

گاهی این نام به حرانی هایی که بر دین قدیم مغرب بوده و پس از مسیحی شدن رومی های یونانی از آنجا مهاجرت نمودند گفته می‎شود...و کاربرد این نام برای آنان از دیگران مشهورتر است؛ اگر چه در زمان دولت عباسی در سال 228 که بنا بود از اهل ذمه شمرده شوند و از آنان جزیه دریافت گردد بدین عنوان شناخته شدند و پیش از آن به حنفاء و وثنیه و حرانیه شناخته می‎شدند..."فهرست ابن ندیم 491/؛ چاپ دیگر403/. در این سخن ابوریحان نیز صابئین به دو دسته مختلف در آرا و عقاید تقسیم شده اند. و ظاهر سخن ایشان این است که صابئین درحقیقت بقایای یهود بابل هستند که دینشان با آیین مجوس که در آن منطقه رایج بود آمیخته شد، و صابئین ترکیبی از این دو است.

13 - در کتاب (خلاصة الادیان - خلاصه ادیان) تألیف فاضل محترم دکتر محمدجواد مشکور به هنگام برشمردن مذاهب عرفانی آمده: [یکی از این مذاهب ] "مندائیه" است، و سپس مطالبی در این زمینه آورده که خلاصه آن این گونه است: "مندائیة از لفظ آرامی به معنای معرفت است، و صابئین خود را مندایی می‎نامند. و دلیل بر اینکه صابئین از سرزمین فلسطین بودند استعمال لفظ "یاردنا" است که در آن مذهب به هر آب جاری که در آن غسل تعمید انجام می‎شود اطلاق می‎گردد. و صابئین مندایی از فلسطین به عراق و ایران مهاجرت کردند و پیروان یحیای معمد بودند که شاگردان خود را- از جمله عیسی مسیح که یکی از آنان بود - در رود اردن تعمید می‎داد. تأثیر علوم نجومی کلدانی در عقاید صابئین از آن جهت است که صابئین یا مندائیان هنگامی که از فلسطین به عراق مهاجرت می‎کردند در بابل رحل اقامت افکندند و تحت تأثیر فرهنگ

ناوبری کتاب