صفحه ۱۳۱

مختلف آمده است: "تقسیم قانونمند بدین صورت است که بگوییم:

1 - برخی از مردم نه محسوس را قبول دارند و نه معقول را و اینان سوفسطائیان هستند.

2 - برخی قائل به محسوسند ولی اعتقادی به معقول ندارند، اینان طبیعیانند.

3 - برخی محسوس و معقول را قبول دارند ولی حدود و احکام را نمی پذیرند، اینان فلاسفه دهری مذهب اند.

4 - برخی محسوس و معقول و حدود و احکام را قبول دارند ولی قائل به شریعت و اسلام نیستند، اینان صابئین اند. [اسلام یعنی تسلیم در برابر شریعت ].

5 - برخی همه اینها را قبول دارند و پایبند به شریعتی نیز هستند ولی شریعت پیامبر ما را قبول ندارند، و آنان مجوس و یهود و نصاری هستند.

6 - و برخی به همه اینها پایبندند و آنان مسلمانانند. آنگاه ایشان عقاید صابئین و مناظره هایی را که بین آنان و دیگر دین باوران بوده است به تفصیل یادآور می‎شوند، که می‎توان بدان مراجعه نمود."مجمع البیان ‏126/1.

8 - فاضل محقق سید محمد محیط طباطبایی نیز مقاله ای تحقیقی درباره صابئین به فارسی نگاشته که در بخش دوم یادنامه شهید آیت الله مرتضی مطهری طاب ثراه به چاپ رسیده است. ایشان در آنجا صابئین را به دو دسته تقسیم می‎کند: صابئین اصلی مندایی که در واسط و میسان خوزستان زندگی می‎کنند، و صابئین تحریف شده حرنانی. ایشان در این رابطه می‎نویسد: "صابئین مندایی اهل کتابند و هم اکنون نیز کتابی به لغت سریانی دارند که به آن صحف آدم و کنزالرب یا کنزالعظیم می‎گویند، و معتقدند که این کتاب را یحیی

ناوبری کتاب