آیت‌الله منتظری

عراق می‎گویند: حکم آنان حکم نصاری است.

و اما ما پذیرش جزیه را جز از کسانی که برشمردیم جایز نمی دانیم، به خاطر سنت پیامبرخدا(ص) در مورد آنان و توقیفی که از آن حضرت در مورد حکم آنان وارد شده است. از امیرالمؤمنین (ع) وارد شده است که فرمود: "مجوس در جزیه و دیات ملحق به یهود و نصاری هستند به خاطر اینکه آنان در گذشته دارای کتاب بودند". و اگر ما باشیم و قیاس، مانویه و مزدکیه و دیصانیه نزد من به مجوسیه نزدیکترند تا صابئین، زیرا آنان در اصولشان راهی را می‎روند که با مجوس یکسان است و بسا با یکدیگر مشتبه می‎گردند...

اما صابئین در آنچه ما برشمردیم مذهبی منحصر به فرد دارند، زیرا همه آنان تنها یگانگی آفریدگار را در ازل می‎دانند و برخی از آنان هیولی [ماده بی شکل ]ای قدیم و ازلی را در کنار خدا می‎دانند که جهان از آن آفریده شده است و نزد آنان همان هیولی اصل خلقت است و اعتقاد دارند که فلک و آنچه در آن است دارای اندیشه و حیات و نطق است. و همان است که این عالم را اداره و هدایت می‎کند. اینان ستارگان را بزرگ می‎شمارند و جز خداوند عزوجل آنان را می‎پرستند، و برخی از آنان ستارگان را فرشته می‎پندارند و برخی از آنان آنها را آلهه می‎دانند و برای پرستششان خانه هایی می‎سازند. و بر اساس قیاس اینان به بت پرستان عرب شباهت بیشتری دارند تا به مجوس. چون اینان پرستش خود را عملا و تحقیقا به سوی غیر خدا متوجه می‎کنند و در دل و جان جز او را می‎پرستند و نامهای خداوند را بر مخلوقات او نهاده اند."جل الله تبارک و تعالی عمایقول المبطلون"مختلف 336/.