آیت‌الله منتظری

برای روشن تر شدن مسأله دیدگاه برخی از فقها را در این زمینه یادآور می‎شویم:

1 - در کتاب جزیه خلاف مسأله 19 آمده است: "اگر فردی ذمی به دین دیگری که ذمه از آنان پذیرفته است تغییر آیین دهد، مانند یهودی ای که نصرانی شود یا نصرانی ای که یهودی یا مجوسی گردد، بر همین دین جدید تحت ذمه باقی می‎ماند؛ ابوحنیفه نیز همین نظر را دارد؛ و برای شافعی در این زمینه دو گفتار است: یکی مانند آنچه ما گفتیم و دیگری که نزد آنان صحیح ترین نظر است اینکه از ذمه خارج می‎شود به دلیل گفتار امام (ع) که فرمود: "من بدل دینه فاقتلوه" هر که دینش را دگرگون کند او را بکشید. و نیز گفتار خداوند متعال: (و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه) هر که جز اسلام دینی برگزیند از او پذیرفته نخواهد شد. دلیل ما این است که کفر ملت واحده است به دلیل آن که برخی از آنان از برخی دیگر ارث می‎برند اگر چه در دین اختلاف داشته باشند، و اجماع فرقه امامیه بر این نظریه است."ر. ک . وسائل ‏42/11، ابواب جهاد عدو، باب 14.

2 - در مبسوط آمده است: "و اما اگر کسی از بت پرستان باشد، آنگاه در دین آنان [اهل کتاب ] وارد شود، در این صورت باید دید این وارد شدن پیش از نسخ آئین اهل کتاب است یا پس از آن، اگر پیش از آن باشد که دین آنان نسخ شود، به همان دین باقی می‎ماند؛ و اگر پس از نسخ دین آنان باشد، به آن دین باقی نهاده نمی شود بر اساس گفتار آن حضرت که فرمود: هر که دینش را تغییر دهد او را بکشید؛ و این سخن عام است مگر آنکه دلیلی آن را تخصیص بزند."ممتحنه (60) آیات 8 و9.