روایت آمده همان "زکریا بن یحیی واسطی" باشد که همانند دیگر رجال حدیث فردی مورد اعتماد است.
و اینکه فرموده: "جز از اهل کتاب جزیه نمی گیرم" آیا این یک حکم الهی کلی است که تخلف از آن جایز نیست، یا اینکه پیامبرخدا(ص) به عنوان اینکه در زمان خود حاکم مسلمانان بوده مصلحت نمی دیده جز از اهل کتاب جزیه گرفته شود، و این منافات ندارد که حاکمان دیگر پس از آن حضرت اگر صلاح اسلام و مسلمانان بدانند از غیر اهل کتاب نیز جزیه بپذیرند؟ هر دو نظریه در این روایت محتمل است، بلکه ظاهر تعبیر آن حضرت نظریه دوم است که آن حضرت به عنوان اینکه حاکم مسلمانان بوده در آن زمان و آن شرایط گرفتن جزیه از غیر اهل کتاب را صلاح نمی دانسته.
البته این با قطع نظر از روایاتی است که پیش از این آمد که بین اهل کتاب و غیر اهل کتاب در این جهت فرق گذاشته بود.
از سوی دیگر از اینکه پیامبر اکرم علت گرفتن جزیه از مجوس هجر را وجود کتاب و پیامبر برای آنان ذکر فرمود، شاید خود دلیلی باشد بر اینکه اگر برای امتی پیامبر و کتاب آسمانی ثابت گردید، هر چند تحت این سه عنوان یهود و مسیحیت و مجوس نگنجید، باز این حکم شامل حال آنان میشود.
13 - باز در همان کتاب [وسائل ] از شیخ به سند خود از احمد بن محمد از ابی یحیی واسطی روایت شده است که گفت: "از امام صادق (ع) از مجوس پرسیده شد، فرمود: آنان پیامبری داشتند که او را کشتند و کتابی که آن را آتش زدند، پیامبرآنها برایشان کتابی آورد که در دوازده هزار پوست گاو بود که به آن جاماسب میگفتند."و فی الوسائل فی صحیحة عبدالکریم بن عتبة الهاشمی الواردة فی مناظرة الامام الصادق (ع) مع عمرو بن عبید و غیره من المعتزلة فی شأن محمد بن عبدالله بن الحسن قال (ع): "یاعمرو ارایت لو بایعت صاحبک الذی تدعونی الی بیعته ثم اجتمعت لکم الامة فلم یختلف علیکم رجلان فیها فافضیتم الی المشرکین الذین لایسلمون و لایؤدون الجزیة أکان عندکم و عند صاحبکم من العلم ما تسیرون فیه بسیرة رسول الله(ص) فی المشرکین فی حروبه ؟ قال: نعم. قال: فتصنع ماذا؟ قال: ندعوهم الی الاسلام فان أبوا دعوناهم الی الجزیة . قال: ان کانوا مجوسالیسوا باهل الکتاب ؟ قال: سواء. قال: و ان کانوا مشرکی العرب و عبدة الاوثان ؟ قال: سواء. قال: اخبرنی عن القرآن تقرأه ؟ قال: نعم. قال: اقراء: (قاتلوا الذین لایؤمنون بالله و لا بالیوم الاخر و لایحرمون ماحرم الله و رسوله ولا یدینون دین الحق من الذین اوتوا الکتاب حتی یعطوا الجزیة عن ید وهم صاغرون.) فاستثنأ الله تعالی و اشتراطه من أهل اکتاب فهم والذین لم یؤتوا الکتاب سواء؟ قال: نعم. قال: عمن أخذت ذا؟ قال: سمعت الناس یقولون. وسائل 28/11، ابواب جهاد عدو، باب 9، حدیث 2) .
.jpg)
