صفحه ۹

فصل اول: شرایط رهبر و والی در کلمات دانشمندان و فقها

در ابتدای سخن نمونه هایی از کلمات و نظریه های دانشمندان و فقها درباره شرایط حاکم اسلامی و ویژگیهای رهبر را متذکر می‎شویم؛ زیرا دانستن نظریه ها و دیدگاههای مختلف، ابعاد بحث را روشن تر و بینش انسان را در مسأله عمیق تر می‎نماید؛ به ویژه اینکه از بررسی این سخنان مشخص می‎گردد اعتبار شرایطی نظیر فقاهت و اجتهاد در حاکم اسلامی چیزی نیست که تنها متأخرین فقها گفته باشند، بلکه اعتقاد به آن همواره در همه اعصار بین بزرگان علم و فقاهت رایج بوده که ذیلا نمونه هایی از آن را از نظر می‎گذرانید:

1- کلام شیخ الرئیس ابوعلی سینا

شیخ الرئیس ابوعلی سینا در اواخر بخش الهیات کتاب شفا ضمن فصلی که مخصوص شرایط و وظایف خلیفه و امام گشوده است می‎فرماید:شیخ الرئیس در آخر الهیات شفا یک فصل راجع به نبوت و یک فصل راجع به امامت دارد که دو فصل بسیار خوبی است. بجاست فضلا به آن مراجعه نمایند. (از افاضات معظم له در درس)

"واجب است سنت گذار [پیامبر(ص) و یا هر شخص دیگری که اساسی را در جامعه بنیان می‎گذارد] برای پس از خود خلیفه و جانشینی مشخص نموده و اطاعت او را بر مردم لازم و واجب گرداند؛ و لازم است این تعیین خلیفه فقط از جانب خود او و یا به اتفاق پیشگامان و افراد با سابقه صورت گیرد، و باید شخص تعیین شده به صورت علنی و آشکارا در مقابل مردم اعلام و تأیید شود که او در سیاست مستقل، و در عقل

ناوبری کتاب