صفحه ۸۶

14- و باز کافی از طلحة بن زید از امام صادق (ع) روایت نموده که فرمود:

"آن کس که بدون بصیرت کار کند همانند کسی است که در غیر مسیر حرکت کند که سرعت حرکت او بجز دورشدن وی از مقصد نتیجه ای نمی بخشد."العامل علی غیر بصیرة کالسائر علی غیر الطریق لایزیده سرعة السیر الابعدا.(کافی ‏43/1 کتاب فضل العلم، باب من عمل بغیر علم، حدیث 1).

15- و باز کافی از امام جعفرصادق (ع) از پیامبراکرم (ص) روایت نموده که آن حضرت فرمود:

"کسی که بدون علم و آگاهی کار کند آنچه خراب می‎کند بیش از آن است که اصلاح می‎کند."من عمل علی غیر علم کان ما یفسد اکثر ممایصلح . (کافی ‏44/1، کتاب فضل العلم، باب من عمل بغیر علم، حدیث 3).

بنا بر این که مراد از آگاهی در این روایت آگاهی به فن اراده حکومت باشد؛ و الا اگر مراد از آن فقاهت و علم به کتاب و سنت باشد، باید در شرط علم و فقاهت مورد ملاحظه قرار گیرد (که ظاهرا احتمال اول به ذهن نزدیکتر می‎آید).

16- پیش از این درباره شرایط والی در نهج البلاغه گذشت که امیرالمؤمنین (ع) می‎فرمود:

"شما نیک می‎دانید که سزاوار نیست کسی که ولایت بر ناموس و خون و غنائم و احکام و رهبری مسلمانان را به عهده دارد، شخصی باشد بخیل که در این صورت شکمبارگی خود را در اموال مسلمانان می‎جوید، و نه شخصی باشد نادان که آنان را با نادانی خود به گمراهی می‎کشاند، و نه بدخلق که با خلق بد خود پیوند خویش را با مردم می‎گسلد."و قد علمتم انه لاینبغی ان یکون الوالی علی الفروج و الدماء و المغانم و الاحکام و امامة المسلمین البخیل، فتکون فی اموالهم نهمته، و لا الجاهل فیضلهم بجهله، و لا الجافی فیقطعهم بجفائه... (نهج البلاغه، فیض 407، لح 189/، خطبه 131).

17- ضمن نامه امیرالمؤمنین (ع) به مالک اشتر نیز این گونه آمده است:

"از میان سپاهیانت آن کس را به فرماندهی بگمار که به خدا و رسول خدا و امام تو

ناوبری کتاب