آیت‌الله منتظری

یادآوری:

مباحثی که تاکنون [در جلد اول کتاب ] مورد بحث و بررسی قرار گرفت از این قرار بود:

در بخش نخست، اصل اولی یا سنگ بنای نخستین در مسأله امامت و ولایت [یعنی اصل "عدم حاکمیت هر شخصی بر شخص دیگر"] اجمالا از نظر خوانندگان گرامی گذشت.

در بخش دوم، ثبوت ولایت و حاکمیت پیامبراکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) (در طول ولایت خداوند) مورد گفتگو قرار گرفت.

در بخش سوم، ضرورت وجود دولت و حکومت در همه زمانها حتی در عصر و زمانه غیبت، و اینکه بی توجهی به امر حکومت و اهتمام نورزیدن نسبت به تشکیل آن بر مسلمانان روا و جایز نیست مورد تأکید قرار داده شد.

در این بخش، سخن نسبتا به درازا کشید. قسمت عمده ای از آن را به سیر اجمالی در ابواب مختلف فقه و روایات و فتاوای بزرگان که اجمالا از آنها استفاده می‎شد که تشریع احکام اسلام بر اساس ولایت و حکومت بوده و مسائل حکومتی دربافت نظام اسلام تنیده شده اختصاص دادیم.

سپس فصل مستقلی مشتمل بر ده دلیل بر ضرورت تشکیل دولت و حکومت اسلامی در همه اعصار گشودیم؛ آنگاه در فصل آخر، روایاتی که ممکن بود از آنها توهم سکوت و سکون در عصر غیبت شود و به عنوان معارض با مطالب پیشین مورد تمسک قرار گیرد مطرح نموده و مراد و مقصود آنها را آشکار ساختیم.

و اکنون هنگام آن رسیده که [در بخش چهارم ] به ذکر شرایط رهبر و امام در

حکومت اسلامی بر اساس عقل و کتاب و سنت بپردازیم، که مجموع مطالب آن را در دوازده فصل خلاصه می‎کنیم.