صفحه ۶۳

امیرالمؤمنین (ع) نقل می‎کند که آن حضرت در ضمن نامه ای که به معاویه و اصحاب وی نگاشته است می‎نویسد:

"اولی ترین مردم از دیرباز تاکنون برای امر خلافت کسی است که نزدیکترین آنان به رسول خدا و داناترین مردم به قرآن و فقیه ترین آنان در دین و پیشگامترین در اسلام و مقدمترین در جهاد و بردبارترین همه مردم در تحمل مشکلات مربوط به حکومت باشد."فان اولی الناس بامر هذه الامة قدیما و حدیثا اقربها من الرسول و اعلمها بالکتاب وافقهها فی الدین، اولها اسلاما وافضلها جهادا و اشدها بما تحمله الائمة من امرالامة اضطلاعا. (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ‏210/3).

15- و نیز ابن قتیبه در کتاب الامامة و السیاسة از امیرالمؤمنین (ع) در مقام احتجاج برای احقیت خویش چنین نقل می‎کند:

"ای گروه مهاجران، به خدا سوگند ما به این امر(خلافت) از دیگران سزاوارتریم؛ چرا که ما اهل بیت پیغمبریم، و نیز ما به این امر از شما سزاوارتریم تا مادامی که قرائت کننده کتاب خدا، فقیه در دین خدا، آگاه به سنتهای رسول خدا(ص)، قوی و محکم در کار رعیت، و بازدارنده امور ناخوشایند از مردم، و تقسیم کننده (اموال بیت المال) به صورت مساوی بین مردم، در میان ماست."فوالله یا معشر المهاجرین لنحن احق الناس به؛ لانا اهل البیت و نحن احق بهذا الامر منکم ماکان فینا القاری لکتاب الله، الفقیه فی دین الله، العالم بسنن رسول الله، المضطلع بامر الرعیة، المدافع عنهم الامور السیئة، القاسم بینهم بالسویة . (الامامة و السیاسة ‏19/1، باب ابأة علی (ع) بیعة ابی بکر).

البته روشن است که اهل بیت پیغمبر(ص) بودن علاوه برفضائل نفسی که در آن است بدین جهت سبب احقیت می‎باشد که: صاحب خانه بدانچه در خانه است داناتر است، اهل البیت ادری بما فی البیت.

در هر صورت دلالت این گونه روایات بر اینکه فقاهت یکی از ملاکهای رهبری است آشکار است.

16- باز ابن قتیبه در همان کتاب (الامامة و السیاسة) از امیرالمؤمنین (ع) روایت می‎کند که آن حضرت ضمن نامه ای طولانی که به مردم عراق نوشته و برتری آنان را بر اصحاب معاویه در زمینه تصدی ولایت و شؤون آن برشمرده، می‎فرماید:

"اینان (اصحاب معاویه) کسانی هستند که اگر بر شما تسلط یابند غضب و فخرفروشی و مسلطشدن با قدرت و ربودن اموال با قهر و فساد در زمین را آشکار می‎نمایند، و همواره از هوای نفس پیروی کرده، و بر اساس رشوه حکم می‎رانند؛ و شما

ناوبری کتاب