آیت‌الله منتظری

مشخص گردیده گردن نهد مورد عفو قرار خواهم داد، هرچند آنان در اعمال خویش ظالم و گناهکار باشند."قال الله عزوجل لاعذبن کل رعیة فی الاسلام دانت بولایة امام جائر ظالم لیس من الله و ان کانت الرعیة عندالله بارة تقیة، و لاعفون عن کل رعیة فی الاسلام دانت بولایة کل امام عادل من الله و ان کانت الرعیة فی اعمالها ظالمة مسیئة . (اثبات الهداة، ج ‏123/1). این روایت می‎خواهد اهمیت نظام فاسد و نظام صالح را مشخص کند. نظام فاسد افراد خوب جامعه را هم به فساد می‎کشاند و نظام صالح بتدریج افراد بد را هم اصلاح می‎کند. در یک نظام فاسد، افراد خوب هم نمی توانند در چارچوبه نظام کار مؤثر و خوبی انجام دهند. البته افرادی همانند علی بن یقطین که در دربار هارون الرشید بود حسابشان جداست. زیرا او در واقع تحت ولایت امام به حق حرکت می‎کرد، گرچه ظاهرا به خاطر مصالحی در دربار هارون بود و بودنش در آنجا برکاتی داشت. (از افاضات معظم له در درس).

"امام به وسیله وصیت و تعیین امام قبلی و به توسط فضیلت ها و ارزش هایی که داراست شناخته می‎گردد. در حقیقت امام را هیچ کس نمی تواند از جهت دهان و شکم و عورتش مورد طعن و اتهام قرار دهد و بگوید: دروغگوست و اموال مردم را می‎خورد و اتهاماتی مشابه اینها."عن ابی عبدالله (ع) قال قیل له: بای شئ یعرف الامام ؟ قال بالوصیة و بالفضل، ان الامام لا یستطیع احد ان یطعن علیه فی فم و لا بطن و لا فرج فیقال: کذاب و یأکل اموال الناس و ما اشبه هذا. (کافی ‏284/1، کتاب الحجة، باب الامور التی توجب حجة الامام، حدیث 2).

"حکومت افراد عادل یعنی کسانی که خداوند بر ولایت و حکومت آنان دستور فرموده و پذیرفتن مسؤولیت از طرف آنان و کارکردن بر ایشان واجب است و اطاعت از آنان نیز واجب می‎باشد، و هرگز کسی را که آنان به انجام کاری مأمور کنند جایز نیست از دستورشان سرپیچی کند؛ و اما ولایت و حاکمیت ستمگران و پیروی کردن از آنان و قبول مسؤولیت از طرفشان برای کسی که او را در معصیت خدا به خدمت فرا خوانند جایز نیست و نیز روا نیست، کارکردن برای آنان و یاری دادن و قبول هیچ چیز از آنان."ولایة اهل العدل الذین امرالله بولایتهم و تولیتهم و قبولها و العمل لها فرض من الله - عزوجل - و طاعتهم واجبة و لا یحل لمن امروه بالعمل لهم ان یتخلف عن امرهم (وولایة - ظ) ولاة اهل الجور و اتباعهم و العاملون لهم فی معصیة الله غیر جایزة لمن دعوه الی خدمتهم و العمل لهم و عونهم و لا القبول منهم. (دعائم الاسلام ‏527/2، کتاب آداب القضاة، حدیث 1876).