آیت‌الله منتظری

اکنون در این حدیث شریف تأمل و دقت کن که چگونه مضامین آن با رؤسای طغیانگر که در اعصار ما بر جامعه حاکم اند منطبق است، و چگونه شیطان به وسیله آنان به مردم دسترسی پیدا می‎کند! و چون اطاعت از آنان جایز نیست - و فرض این است که جامعه نیازمند به حکومت است، و حکومت جز با اطاعت و تسلیم عملی نیست - پس به ناچار باید حکومت اسرافگر فاسد را برای اینکه حکومت عادل صالح واجب الاطاعه به جای آن جایگزین شود ساقط نمود، و غالبا ساقطکردن چنین حکومتهای خودکامه ای جز با توسل به قوه قهریه و مبارزه مسلحانه حاصل نمی گردد.

اگر گفته شود: شاید نهی در آیات و روایات از اطاعت از اهل گناه و فساد در خصوص همان دستوراتی است که بر انجام گناه صادر می‎کنند و پیش از این حکم آن در مسأله اول گذشت (که در این خصوص اطاعت از آنان جایز نیست) و این منافاتی با بقای حکومت آنان و وجوب اطاعت از آنان در شؤون اجتماعی که حفظ نظام متوقف بر آن است ندارد،

در پاسخ باید گفت: آیات و روایات ظهور در حرام بودن اطاعت از آنان به صورت مطلق در همه دستوراتی که صادر می‎کنند، دارد. و شما ملاحظه می‎فرمایید که اهل فساد و تزویر، حتی از امور عبادی و مظاهر شرع مبین برای مقاصد سیاسی و شیطانی خود بسیار سوء استفاده می‎کنند، و چه بسا پایه های حکومت خود را برای اینکه فساد بیشتری مرتکب گردند با این گونه کارها محکم می‎کنند.

پس نباید بعید به نظر برسد که شارع مقدس به طور کلی اطاعت از آنان را حتی