صفحه ۳۷۶

بدین گونه که آن را با دست یا زبان یا قلب خویش مورد انکار قرار دهد. و در روایت دیگری به جای "فمن عرف برئ" (در متن روایت) "فمن کره فقد برئ" آمده صحیح مسلم ‏1481/3، کتاب الامارة، باب 16. یعنی هر کس کار بد را ناخوشایند داشت قطعا تبرئه شد، که طبق این تعبیر معنی روشن است.

6- باز در همان کتاب از ابن عباس از پیامبراکرم (ص) روایت شده که فرمود:

"هر کس از فرمانروای خود درباره چیزی ناراضی است باید صبر کند؛ زیرا هیچ یک ازمردم به اندازه یک وجب از حکومت خارج نمی شود مگر اینکه اگر به این حالت بمیرد به مرگ جاهلیت مرده است."من کره من امیره شیئا فلیصبر علیه، فانه لیس احد من الناس خرج من السلطان شبرا فمات علیه الامات میتة جاهلیة . (صحیح مسلم ‏1478/3، کتاب الامارة، باب 13، حدیث 1849).

7- باز در همان کتاب از نافع روایت شده که گفت: عبدالله فرزند عمر (خلیفه دوم) به هنگام ماجرای "حره" در زمان یزید بن معاویه بر عبدالله مطیع (که علیه یزید قیام کرده بود) وارد شد. عبدالله مطیع گفت: برای ابی عبدالرحمن (کنیه

عبدالله عمر) بالش بیاورید. فرزند عمرگفت: من برای نشستن نیامده ام، آمده ام تا برای تو حدیثی را نقل کنم، از پیامبرخدا(ص) شنیدم که می‎فرمود:

"کسی که دست از اطاعت بکشد خداوند را در روز قیامت بدون اینکه حجتی داشته باشد ملاقات خواهد کرد، و کسی که بمیرد و در گردن وی بیعت نباشد به مرگ جاهلیت مرده است."من خلع یدا من طاعة لقی الله یوم القیامة لا حجة له، و من مات و لیس فی عنقه بیعة مات میتة جاهلیة . (صحیح مسلم ‏1478/3، کتاب الامارة، باب 13، حدیث 1851).

در حاشیه کتاب صحیح مسلم در ارتباط با این روایت آمده است:

"سنوسی گوید: این روایت دلیل بر این است که مذهب عبدالله عمر همانند مذهب اکثریت بر منع قیام علیه امام و خلع وی در صورتی که پس از بیعت فاسق شود می‎باشد؛ اما در صورتی که امام قبل از بیعت فاسق باشد، همه بر این نظر متفق اند که امامت برای وی منعقد نمی شود، ولکن اگر از راه تقلب و یا به صورت اتفاقی بیعت صورت گرفت و آن گونه که برای یزید پیشامد نمود واقع شد، در این صورت به منزله امامی است که فسق وی پس از بیعت به وجود آمده و قیام علیه وی جایز نیست.

ناوبری کتاب