آیت‌الله منتظری

یا اینکه انتخابات در دو مرحله صورت گیرد، بدین گونه که مردم افراد خبره را انتخاب کنند و خبرگان رهبر را برگزینند، چنانچه در قانون اساسی ایران برای انتخاب پیشوا و رهبر جامعه این گونه پیش بینی شده است.در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای تعیین رهبر یا شورای رهبری این گونه آمده است: هرگاه یکی از فقهای واجد شرایط مذکور در اصل پنجم این قانون از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شده باشد، همان گونه که در مورد مرجع عالیقدر تقلید و رهبر انقلاب آیت الله العظمی امام خمینی چنین آمده است، این رهبر ولایت امر و همه مسؤولیتهای ناشی از آن را به عهده دارد. در غیر این صورت خبرگان منتخب مردم درباره همه کسانی که صلاحیت مرجعیت و رهبری دارند بررسی می‎کنند. هرگاه یک مرجع را دارای برجستگی خاص برای رهبری بیابند او را به عنوان رهبر مردم معرفی می‎نمایند، وگرنه سه یا پنج مرجع واجد شرایط رهبری را به عنوان اعضای شورای رهبری تعیین و به مردم معرفی می‎کنند. که در این صورت اشتباه و خطا به حداقل می‎رسد؛ زیرا شناخت مردم هر شهر نسبت به فرد خبره شهر خویش آسانتر از شناخت یک نفر که شایسته ولایت و حکومت در کل جامعه است می‎باشد، و در اینجا نکته ای است شایان تأمل.

در هر صورت محول کردن انتخاب به عامه مردم بدون محدودکردن آن، با فرض اینکه اکثر مردم تحت تأثیر هواها و جوهای سیاسی قرار گرفته یا ناآگاه به مصالح و مفاسد هستند جدا مشکل است.

در کلام سیدالشهداء امام حسین (ع) به هنگام فرود در سرزمین کربلا آمده است:

بلی اگر فرض شود که اکثر مردم اهل عدالت و علم و آگاهی و رشد سیاسی هستند، شرکت آنان در انتخاب رهبر بی اشکال است؛ چنانچه پوشیده نیست. برای روشن ترشدن بحث در این زمینه بجاست به آنچه در مسأله هشتم نگاشتیم مراجعه شود.