کلام و نیز در آن جمله که فرمود: "مردم پیر و مهاجرین و انصار هستند" قصد اخبار داشته نه انشاء، یعنی آن حضرت پس از آنکه به وسیله نص امامت برای وی تثبیت شده بوده میخواسته اند بیان دارند که بیعت اهل مدینه در تثبیت این امر و از بین بردن اختلافات جامعه کافی است؛ زیرا مردم قهرا تابع مردم مدینه هستند و دیگر نیازی به بیعت مردم سایر شهرها نیست، و آن حضرت نمی خواسته اند بفرمایند: امامت به وسیله بیعت منعقد میشود و این حق تنها در اختیار مردم مدینه است. و این مطلبی است شایان تأمل.
7- در تاریخ طبری به هنگام نقل وقایع بعد از کشته شدن عثمان آمده است:
نظیر این مطالب در کامل ابن اثیر نیز آمده است.کامل ابن اثیر 192/3.
8- پیش از این در پاسخ سیدالشهداء(ع) به نامه های مردم کوفه خواندیم که فرمود:
و روایات و سخنان دیگری که ظهور در اختصاص شورا و بیعت با مهاجرین و انصار، یا به اهل مدینه، یا شرکت کنندگان در جنگ بدر، یا افراد بادرایت و فضل دارد و بیانگر این است که رهبر با نظر و صلاحدید آنان مشخص میشود و نیازی به بیعت و رضایت سایر مردم نیست.
چگونگی تبیین و تفسیر روایات فوق
تبیین و تفسیر این روایات را در یک نظر کلی در چند محور میتوان بیان نمود:
.jpg)
