صفحه ۳۴۷

گونه موارد اکثریت را بر اقلیت ترجیح می‎داده اند؛ پس ادله شرعیه ای که بر صحت انتخابات اقامه نمودیم، قهرا این سیره عقلا را نیز مورد امضا و تأیید قرار داده است.

از پیامبراکرم (ص) نقل شده که آن حضرت در جنگ احد با اینکه نظر شخص وی بر بیرون نرفتن از مدینه بود، اما هنگامی که ملاحظه فرمودند نظر اکثریت بر بیرون رفتن از مدینه است نظر اکثریت را ترجیح داده و رأی خویش و اقلیت را کنار گذاشتند.کامل ابن اثیر ‏150/2.

به عبارت دیگر: پس از آنکه ما اصل حکومت را در حفظ نظام و حقوق ضروری دانستیم و نیز به شخص خاصی که از سوی خداوند به حکومت منصوب شده باشد دست نیافتیم و مردم نیز بر سر شخص خاصی وحدت نظر صددرصد پیدا نکردند، در اینجا یا باید به طور کلی نظام حکومت را تعطیل کرد یا اینکه به اکثریت رأی و یا اقلیت عمل نمود؛ و از آن جهت که تعطیل حکومت موجب اختلال نظام و تضییع تمام حقوق مردم می‎گردد، پس باید به نظر اکثریت یا اقلیت عمل کرد، که در این صورت باید به دو دلیل نظر اکثریت را بر اقلیت مقدم داشت:

یکی از جهت حقوقی و دیگری از جهت کشف واقع؛ زیرا تأمین حقوق اکثریت مهمتر و واجبتر از حقوق اقلیت است، و کشف واقع نیز در نظر اکثریت قویتر و بیشتر است؛ چنانچه بر کسی پوشیده نیست.

علاوه بر آن، ترجیح اقلیت بر اکثریت موجب ترجیح مرجوح بر راجح است؛ و این عملی است قبیح .

در نهج البلاغه آمده است:

"همواره با جمعیت های بزرگ باشید؛ چرا که دست خدا با جماعت است، و از تفرقه بپرهیزید؛ چرا که انسان تک رو طعمه شیطان است، همان گونه که گوسفند تک رو طعمه گرگ."والزموا السواد الاعظم، فان ید الله علی الجماعة و ایاکم و الفرقة، فان الشاذ من الناس للشیطان کما ان الشاذ من الغنم للذئب. (نهج البلاغه، فیض 392/، لح 184/، خطبه 127).

و در مقبوله عمربن حنظله در ارتباط با برخورد با دو خبر متعارض آمده است:

"از خبر شاذی که نزد اصحابت مشهور نیست دست فرو گذار؛ چرا که آنچه مورد نظر همه است شکی در آن نیست."و یترک الشاذ الذی لیس بمشهور عند اصحابک فان المجمع علیه لاریب فیه. (کافی ‏68/1، کتاب فضل علم، باب اختلاف حدیث، حدیث 10).

ناوبری کتاب