آیت‌الله منتظری

اصل شورا نیز در کتاب و سنت به صورت مؤکد وارد شده، چنانچه مبحث آن پیش از این گذشت؛ و امیرالمؤمنین (ع) در کلامی می‎فرماید:

در جای دیگر نیز می‎فرماید:

امام (ع) در این کلام برخی از خصوصیات شورا را متعرض شده و اهل حل و عقد و اهل علم و معرفت را ملاک شورا قرار داده، و روشن است که شورای اهل حل و عقد (خبرگان) غالبا رضایت همه یا اکثر مردم را به دنبال دارد. اما باید توجه داشت شاید این در شرایطی است که تحصیل آراء مردم به طور مستقیم امکان پذیر نباشد، اما اگر بتوان آراء آنان را در یک مرحله (با انتخابات مستقیم) و یا در دو مرحله (تعیین خبرگان توسط مردم و تعیین رهبر توسط خبرگان) به دست آورد، چنانچه در زمان ما این گونه امکان پذیر است، پس واجب باشد رأی همه مردم را به دست آورد، برای اینکه حکومت قویتر و با پشتوانه محکمتر استقرار یابد.

در هر صورت آنچه بر شارع حکیم واجب است بیان اصل شورا و تشویق مردم به همفکری در امور است و شارع مقدس این کار را انجام داده، اما کیفیت و خصوصیات و شرایط آن به عقلا و به دانایان جامعه و به کسانی که به نیازهای زمان و شرایط و امکانات واقف هستند واگذار شده است؛ و روشن است که تبیین همه فروع و احکام در اسلام از عبادات و معاملات و امور سیاسی و مانند آن به همین شکل در اسلام بیان شده؛ و همان گونه که در کتاب و سنت مسائل اقتصادی به