صفحه ۳۳۱

10- اگر در انتخابات رأی اکثریت را ملاک عمل قرار دادیم، در صورتی که افراد اندیشمند و بافرهنگ و انسانهای کاردان و صالح در جمع اقلیت بودند و افراد همج الرعاع و کم خرد در طرف اکثریت، - چنانچه به طور معمول در بسیاری از کشورها این گونه اتفاق می‎افتد - آیا این چنین اکثریتی بر اقلیت مقدم است ؟ به عبارت دیگر آیا کمیت باید مورد توجه باشد یا کیفیت ؟

11- در مورد اموری که هر یک از مردم به تنهایی نمی توانند آن را انجام داده و از سوی خود آن را به عهده بگیرند، اموری مانند اجرای حدود، تعزیرات، قضاوت، صدور حکم حکومتی در موارد اضطرار و... در این گونه موارد حاکم منتخب از سوی مردم با توجه به اینکه حکومت از طرف مردم به وی واگذار شده و حاکمیت او فرع حاکمیت مردم است چگونه می‎تواند این امور را به عهده بگیرد؟ چگونه می‎توان گفت: فرع بر اصل زیادت یافته و او متصدی اموری شده که فرد فرد مردم متصدی آن نمی توانند بشوند؟ چگونه هر یک از مردم چیزی را که در اختیارش نبوده، به دیگری واگذار کرده است ؟

12- در صورتی که ما رأی اکثریت را برای انتخاب حاکم کافی دانستیم، اگر در شرایطی اکثریت مردم از شرکت در انتخابات خودداری کردند تکلیف چیست ؟ آیا رأی اقلیت در این شرایط کافی است، و نسبت به همه مردم نافذ است یا اینکه حاکم قبلی - که فعلا اختیار امور را در دست دارد - باید اکثریت را وادار به شرکت در انتخابات کند؟

13- اگر مردم برای حکومت کسی را انتخاب نکردند، و این امکان نیز وجود ندارد که آنان را برای انتخاب حاکم مجبور نمود، و این معنی را نیز نپذیرفتیم که فقیه از سوی ائمه (ع) به ولایت بالفعل منصوب شده باشد، آیا در چنین شرایطی باید امور مسلمانان معطل بماند، یا اینکه بر هر یک از فقها واجب است این گونه امور را به هر اندازه که می‎توانند از باب امور حسبیه به عهده بگیرند؟

14- آیا انتخاب "عقد جایز" است - نظیر وکیل گرفتن در امور - که مردم هر وقت خواستند آن را نقض کرده و یا فسخ کنند، یا اینکه "عقد لازم" است - از قبیل خرید و فروش و معامله - که نقض آن مگر در صورت تخلف والی از شرایط قید شده جایز نیست ؟

15- آیا برای انتخاب کنندگان به غیر از عقل و قدرت تمیز بین مسائل شرایط معین دیگری وجود دارد، یا اینکه انتخاب حق هر مسلمان ممیز و حتی غیر مسلمان است ؟

ماوردی و ابویعلی شرایطی را برای انتخاب کنندگان ذکر کرده اند که پس از این خواهد آمد.

16- آیا مردم می‎توانند در صورتی که رهبر و والی فاقد برخی از شرایط نظیر

ناوبری کتاب