آیت‌الله منتظری

فصل ششم: شانزده مسأله قابل توجه

از آنچه تاکنون با تمام طول و تفصیل آن گفته شد روشن گردید که امامت و رهبری بدون هیچ گونه تردید با "نص" منعقد می‎گردد؛ و ظاهرا علمای سنت نیز صحت انعقاد آن را انکار نکرده اند، و مناقشه آنان در صغرای قضیه [نصب امیرالمؤمنین (ع) به خلافت ] است.

و آنچه از ظاهر کلمات اصحاب ما امامیه که متعرض این مسأله شده اند مشخص می‎گردید این بود که امامت جز از طریق "نص" منعقد نمی شود. ولی آنچه مورد نظر ما قرار گرفت این بود که امامت به مفهوم کلی با انتخاب امت نیز منعقد می‎شود، ولی نه به صورت مطلق، بلکه در صورت نبودن نص و با رعایت شرایط هشتگانه که پیش از این بحث آن در شرایط رهبر گذشت. طبق این نظر، انتخاب رهبر مقید و محدود به دو شرط و در رتبه متأخر از آنها قرار می‎گیرد.

پس با وجود امام منصوب - چنانچه در مورد امیرالمؤمنین و ائمه معصومین (ع) از فرزندان وی طبق اعتقاد ما این گونه است - نوبت به انتخاب دیگران نمی رسد، و دیگران بر فرض انتخاب امام مفترض الطاعه نمی گردند. و در زمان غیبت از آن جهت که امامت به مفهوم عام آن تعطیل نمی شود و اقامه دولت حقه اسلامی در هر عصر و زمان واجب است - چنانچه تفصیل آن پیش از این گذشت - اگر فرض شود که فقهای عدول واجد شرایط از سوی معصومین (ع) برای این منصب به صورت بالفعل منصوب هستند و این معنی به وسیله ادله اثبات گردد - چنانچه بزرگان علما که به این مسأله پرداخته اند این گونه فرموده اند - سخن تمام است و نیازی به