آیت‌الله منتظری

"خداوند از مؤمنانی که زیر درخت [معهود حدیبیه ] با تو بیعت کردند به حقیقت خوشنود گشت و از وفا و خلوص قلبی آنها آگاه بود که وقار و اطمینان کامل بر آنان نازل فرموده و آنان را به فتحی نزدیک پاداش داد."

و نیز می‎فرماید:

"ای پیامبر، مؤمنانی که با تو (در حدیبیه) بیعت کردند در حقیقت با خدا بیعت کردند، دست خدا بالای دست آنهاست؛ پس از آن هر که نقض بیعت کند در حقیقت بر زیان و هلاکت خویش اقدام کرده، و هر کس به عهدی که با خدا بسته وفا کند، به زودی خدا به وی پاداش بزرگ عطا خواهد کرد."

این دو آیه در ارتباط با بیعت حدیبیه که در سال ششم هجری واقع شده می‎باشد.در سال ششم هجرت رسول خدا(ص) قصد زیارت خانه خدا نمود، هفتاد شتر برای قربانی برداشت و به همراه مسلمانان به طرف مکه حرکت فرمودند، قریش از جریان مطلع شده و با یکدیگر هم پیمان شدند که نگذارند مسلمانان به مکه وارد شوند. پیامبراکرم (ص) از بیراهه به حدیبیه - محلی نزدیکی مکه - وارد شد و مسلمانان نیز برای اینکه برای مقابله با مشرکین از آمادگی بیشتری برخوردار باشند، همه آنها - که تعدادشان به نقل برخی از مورخین هزار و چهارصد نفر بود - در زیر درختی (درخت سمره) با پیامبراکرم (ص) بیعت کردند. البته در این ماجرا کار مسلمانان با مشرکین به صلح انجامید و قرارداد معروف صلح حدیبیه بین طرفین به امضا رسید.(مقرر).

به مناسبت کلمه "رضی" در آیه شریفه، این بیعت در تاریخ به نام بیعت رضوان شناخته می‎شود؛ و مراد از "بما فی قلوبهم" خوفی است که از مشرکین در دل مسلمانان بود، یا اینکه مراد صدق نیت و صبر مسلمانان است. و مراد به "سکینه" آرامش درون و اطمینانی است که برای مسلمانان به وجود آمد. و جمله "یدالله فوق ایدیهم" یا تأکید جمله پیشین است، گویا دست پیامبر(ص) که با آن بیعت کردند دست خدا قلمداد شده است، یا از آن رو که چون بیعت با پیامبراکرم (ص) بیعت با خدا محسوب شده، این گونه تصور شده که در بیعت دست خدا بالای دست آنان است. برخی نیز گفته اند: معنای آن این است که در نصرت و یاری رساندن به پیامبر(ص) یاری خداوند فراتر از یاری آنان است. در واقع به پیامبراکرم گفته می‎شود: در صورت پیمان شکنی مردم نباید ناراحت شود، بلکه به نصرت خدا