صفحه ۳۰۱

"امام منصوب" در جامعه نیست نظیر عصر غیبت، انتخاب مردم همان چیزی است که امامت با آن منعقد می‎شود. بجاست به همه حدیث در این باب مراجعه شود.

20- نقش مردم در نامه بزرگان کوفه به امام حسین (ع) و پاسخ آن حضرت به آنان

در نامه بزرگان کوفه خدمت سیدالشهداء امام حسین (ع) و پاسخ آن حضرت به آنان نیز سخن از امرمردم و انتخاب مردم به میان آمده. در نامه مردم کوفه آمده است:

"اما بعد، ستایش خدای را که دشمنان ستمگر جبار تو را درهم شکست، آنان که به ناروا بر این امت حکومت یافتند، آنان که حکومت را ربوده و منابع مالی جامعه و بیت المال را غصب، و بدون رضایت امت بر مردم حکمرانی نمودند."

و در پاسخ آن حضرت به آنان آمده است:

"و من برادر و پسر عمو و شخص مورد اعتماد از اهل بیتم مسلم بن عقیل را به سوی شما می‎فرستم، اگر وی به من نوشت که آراء عمومی شما و نظر افراد با درایت و فضیلت شما همان است که فرستادگان شما گفته و در نامه های خود نوشته اید، من بسرعت به طرف شما خواهم آمد."و انی باعث الیکم اخی و ابن عمی و ثقتی من اهل بیتی مسلم بن عقیل، فان کتب الی انه قد اجتمع رأی ملاکم و ذوی الحجی و الفضل منکم علی مثل ماقدمت به رسلکم و قرأت فی کتبکم فانی اقدم الیکم وشیکا. (ارشاد مفید 185/؛ و کامل ابن اثیر ‏20/4 و 21).

در اینجا بزرگان کوفه که در بین آنان اشخاصی همانند حبیب بن مظاهر بودند، امامت را امر امت دانسته و رضایت مردم را در آن، شرط دانسته اند. و امام (ع) نیز در پاسخ آنان، رأی عموم مردم و افراد بافضیلت و درایت، یعنی اهل حل و عقد (خبرگان) را که به طور طبیعی رضایت و رأی مردم را به دنبال دارد ملاک حرکت خویش و پذیرش حکومت آنان قرار داده اند.

21- قبول امامت افراد عادل فریضه ای الهی بر مردم

در کتاب دعائم از امام جعفرصادق (ع) روایت شده که فرمود:

"ولایت افراد عادل که خداوند بر ولایت و حکومت آنان و قبول مسؤولیت از سوی آنان و کار برای آنان دستور فرموده، فریضه ای است از سوی خداوند."ولایة اهل العدل الذین امرالله بولایتهم، و تولیتهم و قبولها و العمل لهم فرض من الله. (دعائم الاسلام ‏527/2، کتاب آداب القضاة).

این روایت ظهور در این دارد که تعیین مسؤولیت ولایت از سوی امت فریضه ای

ناوبری کتاب