صفحه ۳۰۰

"کسی که به نزد شما بیاید و در نظر داشته باشد جماعت شما را متفرق و امر امت را غصب کند و بدون مشورت بر مردم حکومت راند، او را به قتل برسانید."من جاءکم یرید ان یفرق الجماعة و یغصب الامة امرها و یتولی من غیر مشورة فاقتلوه. (عیون اخبارالرضا ‏62/2، باب 31، حدیث 254).

در این روایت از "اضافه امر" به "امت" استفاده می‎شود که اختیار تعیین امام به دست مردم است؛ و در اینجا نکته ای است شایان تأمل.

18- نهی شدن مردم از سپردن حکومت به زنان

چنانچه پیش از این گذشت صحیح بخاری و دیگر کتابها از پیامبراکرم (ص) روایت نموده اند که فرمود:

"هرگز رستگار نخواهند شد مردمی که زنی را به حکومت خویش برگزینند."لن یفلح قوم ولوا امرهم امراءة . (صحیح بخاری ‏91/3، کتاب المغازی، باب نامه پیامبر(ص) به کسری و قیصر).

دلالت این روایت نظیردلالت روایتی است که پیش از این گذشت.

19- نهاده شدن تکلیف تعیین امام بر عهده مردم

در کتاب سلیم از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده که فرمود:

"آنچه در حکم خدا و حکم اسلام پس از مرگ یا کشته شدن امامشان بر مسلمانان واجب است... این است که عملی انجام ندهند و دست به کاری نزنند و دست یا پا جلو نگذارند و کاری را شروع نکنند، پیش از آنکه برای خویش پیشوای پاکدامن، آگاه، باتقوا، آشنا به قضا و سنت، که کار آنان را سروسامان دهد انتخاب کنند."والواجب فی حکم الله و حکم الاسلام علی المسلمین بعد ما یموت امامهم او یقتل... ان لایعملوا عملا و لایحدثوا حدثا و لایقدموا یدا و لا رجلا و لا یبدؤوا بشئ قبل ان یختاروا لانفسهم اماما، عفیفا عالما ورعا عارفا بالقضاء و السنة یجمع امرهم... (کتاب سلیم بن قیس 182/).

از این حدیث وجوب اختیار و انتخاب مردم و اینکه این اختیار و انتخاب، منشاء اثر است استفاده می‎شود ولکن در رتبه ای پس از اختیار خداوند؛ پس شرایطی که

ناوبری کتاب