و نیز نظیر این آیه شریفه:
و اما آیه شریفه: "انی جاعل فی الارض خلیفة"بقره (2)30/. ممکن است مراد از آن شخص حضرت آدم (ع) باشد و این خلافت در فرزندانش ادامه نیابد، و در اعتراض فرشتگان که میگویند: "آیا میخواهی در زمین کسی را که فساد به پا کرده و خونریزی کند قرار دهی"قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدماء. (بقره 30/2). دلالتی بر این نیست که نوع آدم اراده شده باشد و شاید اعتراض آنان بدین جهت بود که آنان از طبع حضرت آدم (ع) اطلاع داشته اند که از وی نسلی به وجود میآید که فساد کرده و خونریزی میکند؛ و این مطلبی است بایسته تأمل.
احتمال بسیار بعیدی نیز وجود دارد که مراد از آیه شریفه، جعل آدم به عنوان خلیفه جن و نسناس که پیش از خلقت آدم در زمین وجود داشته اند و فرشتگان شاهد فساد و خونریزی آنان بوده اند باشد، و به همین جهت فرزندان آدم را به آنان تشبیه کرده اند.
باز ممکن است کسی اطلاق "واستعمرکم فیها" را نفی کرده و بگوید: عمران فقط ظهور در عمرا ن تکوینی دارد و آیه شریفه بر واگذاردن حکمرانی بر جامعه به مردم دلالتی ندارد، در "وراثت زمین" نیز همین احتمال وجود دارد؛ و این مطلبی است شایان تدبر.
8- کلام امیرالمؤمنین علیه السلام بر صحت و مشروعیت انتخاب
چنانچه در نهج البلاغه آمده پس از کشته شدن عثمان هنگامی که مردم برای بیعت با امیرالمؤمنین (ع) هجوم آوردند، آن حضرت میفرماید:
.jpg)
