صفحه ۲۸۸

حکومتی تأکید نموده است؛ نظیر آیه شریفه:

"والذین استجابوا لربهم و اقاموا الصلاة و امرهم شوری بینهم شوری (42)38/. آنان که پروردگار خویش را اجابت نموده و نماز به پا می‎دارند و کار آنان در بین آنان بر اساس مشورت است."

و از پیامبراکرم (ص) روایت شده که فرمود:

"آنگاه که فرمانروایان شما خوبان شما باشند، و ثروتمندانتان بزرگوارانتان، و امور شما در بین شما بر اساس مشورت باشد، روی زمین بهتر است برای شما از درون آن."اذا کانت امراؤکم خیارکم و اغنیاؤکم سمحاءکم و امورکم شوری بینکم فظهر الارض خیرلکم من بطنها. (سنن ترمذی ‏361/3، ابواب الفتن، باب 64، حدیث 2368 و تحف العقول 36/).

و در عیون از امام رضا(ع) به سند خویش از پیامبراکرم (ص) روایت شده که فرمود:

"کسی که به نزد شما آید و بخواهد جماعت شما را متفرق و امر (حکومت) امت را غصب و بدون مشورت بر مردم مسلط شود او را بکشید؛ چرا که خداوند متعال اجازه چنین قتلی را صادر فرموده است."من جاءکم یرید ان یفرق الجماعة و یغصب الامة امرها و یتولی من غیر مشورة فاقتلوه، فان الله قد اذن ذلک . (عیون اخبارالرضا ‏62/2، باب 31، حدیث 254).

این روایت ظهور در این معنی دارد که ولایت با مشورت ثابت می‎شود، بنابراینکه مراد مشورت در تصدی اصل حکومت باشد نه در اعمال و وظایف حکومت.

کلمه "امر" نیز در آیه شریفه و روایات منصرف به اصل حکومت است؛ یا اینکه حداقل، حکومت قدر متیقن از آن است.

از پیامبراکرم (ص) روایت شده که فرمود:

"هرگز رستگار نخواهند شد مردمی که امر [حکومت ] آنان را زنی به عهده داشته باشد."لن یفلح قوم ولوا امرهم امراءة . (صحیح بخاری ‏91/3، کتاب المغازی، باب کتاب النبی (ص) الی کسری و قیصر).

و در نهج البلاغه آمده است:

"هنگامی که من به امر [تشکیل حکومت ] قیام کردم دسته ای پیمان شکنی کردند."فلما نهضت بالامر نکثت طائفة . (نهج البلاغه، فیض 51/، لح 49/، خطبه 3).

ناوبری کتاب