علی بن ابراهیم، از پدرش جمیعا از ابن محبوب، از علی بن رئاب، نقل شده که میگوید: از ابی الحسن اول (ع) شنیدم که میفرمود... آنگاه همه روایت را عینا ذکر میکند و در آنجا نیز لفظ "فقها" ساقط شده است.کافی 254/3، کتاب الجنائز، باب النوادر، حدیث 13. و سند روایت هم صحیح است. ولکن در صورتی که امر دایر باشد بین اینکه یک لفظ در روایت مانند کلمه "الفقهاء" زاید باشد یا اینکه زائد نباشد و احتمال سقط داده شود، اصل نزد عقلا بر زاید نبودنش میباشد؛ زیرا بسیار اتفاق میافتد که در نگارش چیزی نوشته نشود به خلاف اضافه نوشتن که کمتر متصور است.
و باز روشن گردید امور و جهاتی که در روایت آمده، بخصوص جمله "ثلم فی الاسلام ثلمة" و نیز جمله "حصون الاسلام" با رحلت فقیه تناسب دارد نه صرف مردن هر مؤمن، و مرسله ابن ابی عمیر نیز شاهد بر همین معنی است، چنانچه گذشت. [پس از این دو احتمال که آیا کلمه "الفقهاء" در بعضی روایات زائد است یا آنجا که بدون این کلمه ذکر شده ساقط شده است ؟ باید گفت: احتمال دوم مقدم است ].
دلالت حدیث
و اما در بیان دلالت حدیث باید گفت - چنانچه پیش از این در بخش سوم کتاب به تفصیل گذشت -: اسلام دینی نیست که به احکام عبادی و یا مراسم شخصی تنها اکتفا کرده باشد، بلکه دارای احکام بسیار گسترده و زیادی در زمینه معاملات، مالیاتهای اسلامی، چگونگی تنظیم خانواده، سیاستگزاری شهرها، امر به معروف و نهی از منکر، جهاد و دفاع، حل اختلافات و حدود و قصاص و دیات و همانند آن میباشد.
و هرگز حفظ اسلام به گوشه گیری و بازی با کتابها نیست، بلکه اسلام با استنباط احکام و نشر و تعلیم و تطبیق آن با مسائل روز و حوادث واقعه و اجرا و تنفیذ احکام الهی و بسط عدالت و اجرای حدود شرعی و حراست از مرزها و دفع و رفع هجوم دشمنان و گردآوری مالیاتها و صرف آن در مصالح مسلمانان و... حفظ و حراست میگردد، و هممه اینها جز با تشکیل دولت و تحصیل قدرت و نصب کارگزار و قاضی و همانند آن حاصل نمی شود.
پیامبراکرم (ص) نیز این گونه عمل کرد و خداوند سبحان فرمود: "لکم فی رسول الله اسوة حسنة"احزاب (33)21/. عمل پیامبرخدا بهترین سرمشق برای شماست. حال آیا فقیهی که از مردم کناره گرفته و در گوشه منزل خویش عزلت گزیده و نسبت به امور مسلمانان اهتمام نورزیده و در جهت اصلاح کارهای آنان تلاش نکرده و میدان و
.jpg)
