آیت‌الله منتظری

فصل دوم: شرایط رهبر از دیدگاه عقل (با قطع نظر از آیات و روایات)

روشن است که مرجع در اثبات شرایط والی و امام، عقل و کتاب و سنت است که ما در این فصل به بیان قضاوت عقل در این باره می‎پردازیم.

اجمالا در نزد خردمندان، این مطلب روشن است که افراد عاقل هنگامی که می‎خواهند کاری را به کسی واگذار کرده و مسؤولیتی را به کسی بدهند همواره وجود چند ویژگی را در وی مد نظر قرار می‎دهند:

1- دارا بودن درایت و عقل لازم برای انجام کار.

2- آگاهی به چگونگی کار و فنون انجام آن.

3- توانایی بر انجام کار به نحو شایسته.

4- امین بودن در انجام مسؤولیت به حدی که بتوان به وی اعتماد نمود که در اصل کار و کیفیت آن خیانت نورزد.

حال اگر شما بخواهید مثلا برای بنای ساختمانی کسی را استخدام کنید مستمرا به حکم فطرت این چهار شرط را در وی مراعات خواهید نمود. پس رعایت این چهار شرط در حاکم اسلامی - کسی که رهبری جامعه را که از مهمترین و پیچیده ترین کارهاست بناست به عهده بگیرد - به حکم عقل و فطرت به طریق اولی لازم و ضروری خواهد بود. و نیز از نظر عقل این نکته مسلم است که اگر مردمی به مکتب و ایدئولوژی خاصی معتقد باشند و بخواهند جامعه خود را بر اساس قوانین و دستورات آن مکتب و ایدئولوژی اداره نمایند، لازم است برای حکومت برخود کسی را انتخاب کنند که نه تنها به آن مکتب معتقد و به دستورات آن آگاه باشد بلکه