آیت‌الله منتظری

7 - نظر پیشوایان مذاهب اربعه

"همه پیشوایان مذاهب چهارگانه [حنبلی، مالکی، شافعی و حنفی ] بر این معنی متفق اند که امامت به وسیله بیعت اهل حل و عقد از علما و رؤسا و چهره های سرشناس مردم که می‎توانند در یک امر اجتماع کنند، محقق می‎گردد و عدد خاصی در تعداد آنان شرط نیست، و باید کسانی که با امام بیعت می‎کنند ویژگیها و شرایط شهود از قبیل عدالت و دیگر شرایط را دارا باشند، و نیز امامت به وسیله تعیین امام بالفعل جامعه که برای پس از خود خلیفه مشخص می‎نماید محقق می‎گردد... و اجماع امت بر جواز این گونه تعیین خلیفه و امام منعقد گردیده است."الفقه علی المذاهب الاربعه ‏7/5 41، مبحث شروط الامامة .

8- نظریه دکتر زحیلی:

9- نظریه دیگری از ایشان:

"رأی فقهای مذاهب اربعه و دیگران بر این است که امامت به وسیله قدرت نظامی و غلبه منعقد می‎گردد؛ زیرا شخصی که با غلبه تسلط یافت، خواه ناخواه بدون بیعت مردم و یا تعیین از سوی امام قبلی با استیلا بر جامعه امامت یافته است؛ البته در برخی موارد پس از تسلط، بیعت مردم را نیز به دنبال دارد."الفقه الاسلامی و ادلته ‏682/6.

مخفی نماند که مقتضای آنچه در کلمات فوق خوانده شد که یکی از راههای