صفحه ۱۵۷

پس واجب است امام معصوم باشد. [ثانیا] طبق فرموده خداوند متعال: "اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم" اطاعت از دستورات امام بر ما واجب و لازم است و اگر امام معصوم نباشد امکان دارد در مواردی به کار خطا و ناشایستی دستور دهد، پس اگر اطاعت از وی بر ما لازم و واجب باشد امر به ضدین لازم می‎آید [امر به اطاعت از اولی الامر و امر به پرهیز از انجام کار خطا و ناشایست ] و این نیز محال است. و نیز واجب است امام از جانب پیامبر(ص) یا از جانب کسی که ولایت وی از جانب خدا و پیامبر تثبیت شده به امامت و رهبری منصوب گردد؛

چرا که عصمت امری است مخفی که جز خدا و رسولش کسی بر آن مطلع نیست و واگذاشتن تعیین امام معصوم به عهده مردم تکلیف ما لایطاق است که امکان تعیین و تشخیص آن برای مردم میسر نیست."تذکره ‏452/1_453.

در کلمات مرحوم علامه بر ضرورت عصمت امام به دو دلیل استناد شده، آنگاه اعتبار آن شرط را دلیل بر ضرورت تعیین امام معصوم از جانب خدا و پیامبر دانسته، تا نظر مخالفین که انعقاد امامت را به وسیله بیعت و انتخاب عمومی دانسته اند مردود بشمارد.

[ظاهرا منظور ایشان از مطرح کردن ضرورت عصمت برای امامت، در ارتباط با دوازده امام (ع) می‎باشد - در مقابل کسانی که پس از وفات پیامبراکرم (ص) تعیین رهبری را با بیعت و انتخاب عمومی می‎پنداشتند - نه اینکه ایشان شرط عصمت را برای عموم فقها و رهبران در زمان غیبت نیز شرط دانسته باشند].

عصمت چیست و معصوم کیست ؟

اما در تفسیر معنی عصمت علمای امامیه سخنان بسیاری را بیان فرموده اند و در روایات نیز در تبیین و تفسیر آن مطالبی آمده که از آن جمله روایت منقول از زین العابدین امام سجاد(ع) است که شخصی از آن حضرت پرسید یابن رسول الله معنی معصوم چیست ؟ آن حضرت فرمود:

"معصوم کسی است که به ریسمان محکم خدا چنگ افکنده، و ریسمان خدا همان قرآن است که با معصوم از یکدیگر جدا نمی گردند تا روز قیامت."عن علی بن الحسین (ع) قیل له: یابن رسول الله، فما معنی المعصوم ؟ فقال: هو المعتصم بحبل الله، و حبل الله هو القرآن، لا یفترقان الی یوم القیامة . بحارالانوار ‏194/25، کتاب الامامة، باب عصمتهم و لزوم عصمة الامام (ع)، حدیث 5.

و در روایت دیگری هشام بن حکم از امام جعفرصادق (ع) روایت نموده که آن حضرت فرمود:

ناوبری کتاب