آیت‌الله منتظری

و در روایتی دیگر:

و در روایتی دیگر:

و در روایتی دیگر:

ذیل همه این روایات جمله "همه آنان از قریش می‎باشند" ذکر گردیده است.صحیح مسلم ‏1452/3، و 1453، کتاب الامارة، باب 1، حدیث 1821 و 1822.

در مجموع این روایات آنچه قدر مشترک است این است که راوی همه آنها جابر بن سمرة بن جندب است که به همراه پدرش خدمت پیامبراکرم (ص) رسیده، و جمله آخر را درست نمی شنود و آن را از پدرش و یا از شخص دیگری جویا می‎شود و... چه بسا از مجموع این سیاق استفاده گردد که همه اینها یک واقعه بیشتر نبوده که به سبب اختلاف در نقل به معنی از جابر روایات متعددی شده است، و نقل به معنی چیزی است که بین روایت کنندگان احادیث همواره شایع بوده است.

خلاصه کلام اینکه بر فرض صحت صدور روایت، ما عین جملات صادره از پیامبراکرم (ص) را نمی دانیم، پس فقط در حد قدر مشترک می‎توان بدان استناد نمود.

اما در مورد دلالت این روایت بین شارحین (کتاب صحیح مسلم) اختلاف است، برخی گفته اند: مراد از دوازده خلیفه پیشوایان عادلی هستند که مستحق ولایت و حکومت اند، برخی دیگر گفته اند: مراد از دوازده خلیفه کسانی هستند که همه امت بر خلافت و حکومت آنان وحدت نظر یابند، و برخی سخنان دیگری گفته اند؛ ولی ظاهرا وجه صحیح، همان سخن اول است، و قهرا این روایت با آنچه ما شیعه امامیه درباره دوازده امام علیهم السلام معتقدیم که بر امامت آنها تصریح شده و همه از قریش و از بطن هاشم هستند منطبق است. و شاید مقصود از آن تکلیف نمودن مردم به اطاعت ائمه دوازده گانه و قبول ولایت آنان بوده است. و این مطلبی است شایان تأمل.