آیت‌الله منتظری

منصوب می‎باشند؛ چرا که در این صورت رهبری و ولایت آنان نظیر ولایت مالک اشتر از جانب امیرالمؤمنین (ع) و کارگزاران پیامبراکرم (ص) در صدر اسلام می‎باشد [و چنانچه مالک قرشی نبود در سایرین نیز قرشیت شرط نیست.] بله ممکن است در صورتی که چند نفر برای رهبری صلاحیت داشته باشند و همه دارای ویژگیها و شرایط مساوی باشند، آن کس را که سید است و دارای نسبت قرشی است را بر دیگران ترجیح می‎دهیم، و این یکی از مرجحات باشد، چنانچه در باب امام جماعت نیز چنین مرجحی ذکر گردیده، که البته مادر آن نیز به دلیل محکم و مورد اعتمادی دست نیافته ایم.

نقد و بررسی روایات مورد استناد در این شرط

برای روشن ترشدن موضوع در این مقام، روایات را که در ارتباط با این شرط مورد استناد قرار گرفته متذکر می‎شویم، و همزمان به نقد و بررسی آنها نیز می‎پردازیم:

1- بحارالانوار از عیون اخبارالرضا از امام رضا(ع) از پدران خویش از پیامبراکرم (ص) روایت نموده که آن حضرت فرمود:

2- در نهج البلاغه از امیرالمؤمنین (ع) آمده است:

آنچه از ظاهر این روایت ممکن است استفاده گردد این است که این حصر، حصر اضافی است در ارتباط با کسانی که در مقابل آن حضرت و در مقابل فرزندان آن حضرت - که منصوب از جانب خداوند بودند - ادعای خلافت داشتند.

جمله "در این تیره کاشته شده اند" نیز اشاره به خود آن حضرت باشد که ائمه (ع) از نسل ایشان هستند. بر این اساس، روایت ناظر بر رهبران جامعه در عصر غیبت نیست.

ابن ابی الحدید معتزلی چون این کلام را بر خلاف معتقدات خویش یافته، در