صفحه ۱۴۷

حصین روایت می‎کند که گفت: از جده خود شنیدم که می‎گفت: پیامبراکرم (ص) در حجة الوداع خطبه می‎خواند و می‎فرمود:

"اگر برده ای را بر شما گماشتند که بر اساس کتاب خداوند شما را رهبری کند، از وی شنوایی و اطاعت داشته باشید."ولواستعمل علیکم عبد یقودکم بکتاب الله فاسمعوا له و اطیعوا. صحیح مسلم ‏1468/3، کتاب الاماره، باب 8، حدیث 1838.

و نیز روایت دیگری از آن حضرت (ص) آمده:

"اگر برده سیاهی بر شما گماشته شد که شما را بر اساس کتاب خداوند رهبری کند از وی شنوایی و اطاعت داشته باشید."ان امر علیکم عبد مجدع (اواسود) یقود کم بکتاب الله فاسمعوا له و اطیعوا. صحیح مسلم ‏1468/3، کتاب الامارة، باب 8.

البته با توجه به اینکه موضوع این شرط در زمانه ما منتفی است و بردگی و بندگی بدان صورت که در گذشته رایج بوده وجود ندارد؛ لذا بحث درباره این شرط را در همین جا پایان می‎دهیم.

شرط چهارم: قرشیت (سید بودن)

بیشتر کسانی که از علمای سنت در باب امامت و رهبری مطالبی را به رشته تحریر درآورده اند، نظیر: ماوردی، ابی یعلی، نووی، صاحب الفقه علی المذاهب الاربعه و... قرشیت (سید بودن) را به عنوان یک شرط در رهبری به شمار آورده اند. حتی بسیاری از آنان ادعای اجماع و اتفاق بر آن نموده اند. اگر چه در مقدمه ابن خلدون عبارتی بدین گونه آمده است:

"... در مورد شرط پنجم که آن دارا بودن "نسب قرشی است" اختلاف است.مقدمه ابن خلدون 135/، فصل 26 از فصل 3 از کتاب اول.

از نظر ما شیعه امامیه که قائل به نص در امامت ائمه دوازده گانه می‎باشیم قرشی بودن دوازده امام علیهم السلام - که همه از فرزندان هاشم و از قریش می‎باشند - قطعی و مسلم است و هیچ تردیدی در آن نیست.

اما در زمان غیبت شرط قرشی بودن برای رهبری دلیلی بر آن نیست و بلکه به نظر ما شرط نبودن آن مسلم و قطعی است، بخصوص اگر قائل شویم که در زمان غیبت فقها از جانب ائمه معصومین - علیهم السلام - برای حکومت و ولایت

ناوبری کتاب