صفحه ۱۴۲

سنت در مباحث شرایط والی و حاکم درج گردیده است. ما پیش از این در فصل اول این بخش کلمات برخی از علما و فقهای سنت را درباره این شرط نقل نمودیم؛ و اکنون برخی از کلمات فقهای شیعه در این زمینه را یادآور می‎شویم:

در کتاب القضاء شرایع آمده است:

"در قاضی شرط است بلوغ و کمال عقل و ایمان و عدالت و پاکزادی و علم و مرد بودن، پس قضاوت برای کودک ولو اینکه سالهای نزدیک به بلوغ را بگذراند منعقد نمی گردد."شرایع ‏67/4.

صاحب جواهر در توضیح کلام فوق می‎افزاید:

"دیوانه نیز نمی تواند قضاوت را به عهده بگیرد، ولو اینکه جنون وی ادواری (هرچند مدت یک بار) باشد؛ چرا که کودک و دیوانه به گفتار و کردار خویش مسلط نیستند و دیگران سرپرستی آنان را به عهده دارند، پس برای احراز این منصب بزرگ و پرمسؤولیت شایسته نمی باشند، و منصب امامت برای حضرت یحیی (ع) و حضرت صاحب الامر روحی له الفداء (که در سن کودکی به آنان واگذار گردید) یک نوع خواست و تقدیر الهی بوده است، همانند جریان حضرت عیسی بن مریم."جواهرالکلام ‏12/40.

تفاوت پیامبران و ائمه معصومین با افراد معمولی در ارتباط با این شرط

اینکه ما امامیه شرط بلوغ را جزء شرایط قطعی رهبری نیاوردیم؛ بدان جهت است که در برخی از کتب به موضوع بحث، عنوان امامت داده شده و ما قائل به اشتراط بلوغ در امام (به طور مطلق، حتی در امام معصوم) نیستیم، همان گونه که در پیامبری نیز این اعتقاد را داریم.

چنانچه مرحوم صاحب جواهر نیز بدین معنی اشاره داشت که حضرت عیسی و حضرت یحیی و نیز امامانی همچون امام جواد و حضرت حجت امام زمان (علیهم السلام) در کودکی به نبوت و امامت منصوب گردیدند، و همین دلیل روشنی است بر اینکه بالغ بودن شرط نبوت و امامت نیست، مگر اینکه گفته شود: پیامبری پیامبر و امامت امام معصوم اموری استثنایی است و به صورت اعجاز انجام می‎پذیرد و دلیلی برای موضوع بحث فقهی ما که سخن از افراد معمولی است که

ناوبری کتاب