صفحه ۱۲۲

"ای علی، بر زنان نیست نه جمعه و نه جماعت و نه اذان و نه اقامه و نه عیادت مریض و نه دنبال جنازه رفتن و نه هروله رفتن بین صفا و مروه و نه دست کشیدن به حجرالاسود و نه سرتراشیدن، و زنان قضاوت را به عهده نگیرند و مورد مشورت واقع نشوند."یا علی لیس علی النساء جمعة و لا جماعة و لا اذان و لا اقامة و لا عیادة المریض و لا اتباع جنازه و لا هرولة بین الصفا و المروة و لا استلام الحجر و لا حلق و لا تولی القضاء و لا تستشار. (الفقیه ‏364/4، باب النوادر، حدیث 5762).

در این حدیث، عبارت "لا تولی القضا" محتمل است به معنی مصدری باشد، یعنی بر زنان نیست به عهده گرفتن قضاوت، که در این صورت سیاق کلام نفی است و عطف به جمله های قبلی است و به معنی نفی وجوب و استحباب مؤکد است و منافاتی با صحت آن در صورت به عهده گرفتن قضاوت ندارد؛ و محتمل است که فعل باشد با صیغه نفی به معنی نهی، که در این صورت ظهور در شرط وصفی بودن "مرد بودن" دارد و به قرینه مابعد آن [که نهی از مشورت با زنان است ] و آنچه در روایت قبلی گذشت، این احتمال صحیح تر بوده و به نظر می‎رسد که هر دو یک روایت باشند [که از دو طریق نقل شده اند.]

4- امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه می‎فرماید:

"زمانی مردم را فرا می‎گیرد که مقرب نمی گردد در آن مگر سخن چین، و جالب شمرده نمی شود مگر فاجر، و ضعیف نمی شود مگر افراد با انصاف، در آن زمان صدقه دادن خسارت محسوب می‎گردد، و صله رحم منت، و عبادت وسیله برتری جویی بر مردم، در آن زمان حکومت با مشورت زنان و فرمانروایی کودکان و تدبیر خواجگان اداره می‎گردد."یأتی علی الناس زمان لا یقرب فیه الاالماحل و لا یظرف فیه الاالفاجر و لا یضعف فیه الاالمنصف. یعدون الصدقة فیه غرما و صلة الرحم منا و العبادة استطالة علی الناس، فعند ذلک یکون السلطان بمشورة النساء و امارة الصبیان و تدبیر الخصیان. (نهج البلاغه، فیض 1132، لح 485/، حکمت 102).

در متن عربی کلام امام (ع) "الماحل" کسی است که برای خودشیرینی از دیگران سعایت می‎کند. واژه "لا یظرف" یعنی ظریف شمرده نمی شود، و "لایضعف" یعنی ناتوان به حساب نمی آید، و کلمه "استطاله" به معنی تفوق و برتری است، و مراد به "امارت صبیان" یعنی حاکمیت افراد کم سن و سال که دارای تجربه و کفایت لازم نیستند یا حاکمیت کسی که عقل او کودکانه است اگرچه سن و سالی از او گذشته باشد، و هنگامی که مشورت در امر حکومت با زنان مورد مذمت است واگذاردن همه امور حکومتی از بنیان به آنان به طریق اولی مورد نکوهش می‎باشد.

صفحه ۱۲۱ صفحه ۱۲۳
ناوبری کتاب