صفحه ۱۱۶

و در کتاب مسالک الافهام فاضل جواد کاظمی آمده است:

"مردان بر زنان سلطه داده شده اند بدان جهت که برتری آنان در علم و عقل و حسن رأی و تدبیر و تصمیم گیری جدی در ارتباط با کارها و توان بیشتر در انجام اعمال خیر و عبادت و اسب سواری و تیراندازی است.

و بدان جهت که از میان آنان است پیامبران و امامان و علما، و در میان آنان است امامت کبری یعنی خلافت و رهبری جامعه، و امامت صغری یعنی اقتدا به آنان در نماز [پیشنمازی ] و اینکه مردان اهل جهاد و اذان و خطبه هستند و چیزهای دیگری از این قبیل که مجموعا موجب برتری آنان گردیده است."

در تفسیر کشاف آمده است:

"این آیه دلیل بر این است که ولایت و حکومت بر دیگران بر اساس فضیلت است نه بر اساس زور و غصب و حاکمیت نظامی."مسالک الافهام ‏257/3.

مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می‎فرمایند:

"عام بودن علتی که در آیه برای سلطه مردان آورده شده [مقصود جمله "بما فضل الله بعضهم علی بعض" است که در حقیقت به منزله علت است برای "الرجال قوامون علی النساء"] دلیل بر این است که حکمی که بر سلطه جنس مرد بر زن بیان شده در جهات عمومی که حیات جامعه اعم از زن و مرد بدان بستگی دارد می‎باشد.

جهاتی همانند قضاوت و حکومت که حیات اجتماعی جامعه بدان وابسته است و این دو بر پایه عقل استوار می‎گردند، که طبیعتا در مردان بیشتر از زنان قرار داده شده است، و نیز دفاع و جهاد که توان جسمی و قدرت برنامه ریزی از لوازم آن است و این توان در مردان بیشتر می‎باشد، پس بر این اساس آیه شریفه "الرجال قوامون علی النساء" دارای اطلاقی تام و تمام است."المیزان ‏343/4، چاپ دیگر ‏365/4.

اینها نمونه ای از کلمات بزرگان در این باره بود، اما آنچه به نظر می‎رسد این است که از این آیه چیزی بیشتر از سلطه مرد بر همسر خویش استفاده نمی گردد؛ زیرا اولا

ناوبری کتاب